Poradnik strażaka

• Podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas działań ratowniczo - gaśniczych. >>

  Podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas działań ratowniczo - gaśniczych.

  Prowadzenie akcji ratowniczych przy jak najmniejszym narażeniu jej uczestników stanowi najtrudniejszą dziedzinę bezpieczeństwa i higieny pracy w pożarnictwie. Wieloletnie i różnorodne doświadczenia wykazały, że istnieją jednak sposoby postępowania
  i metody pracy, które pozwalają poważnie ograniczyć zagrożenie i zapewnić zarazem prawidłowe wykonanie zadań interwencyjnych.

  Zachowanie się strażaka podczas alarmu.
  Od momentu ogłoszenia alarmu do wyjazdu samochodu pożarniczego ze strażnicy (remizy), mogą się zdarzyć niebezpieczne wypadki spowodowane często zaniedbaniem lub lekceważeniem przepisów. Wielu niebezpieczeństw można uniknąć stosując poniższe zasady:

  1. Teren wokół strażnicy, a szczególnie przy bramach wyjazdowych, wejściach powinien być utwardzony, równy i niezatarasowany. W okresie zimowym odśnieżony i posypany piaskiem.

  2. Wieczorem i w nocy strażak, który pierwszy przybył na alarm do remizy, powinien niezwłocznie włączyć oświetlenie zewnętrzne.

  3. Strażak otwierający bramy wyjazdowe powinien je zabezpieczyć przed samoistnym zamknięciem.

  4. Nie należy w żadnym wypadku ustawiać się przed lub za samochodem pożarniczym lub innym środkiem transportowym. Strażacy zgłaszający się alarmowo powinni zajmować swoje pozycje wzdłuż boków pojazdu pożarniczego.

  5. Odzież ochronna oraz uzbrojenie osobiste (środki ochrony indywidualnej) powinny znajdować się w ustalonych miejscach, np. na wieszakach, regałach lub ułożone w kabinie załogi.

  6. Pierwszą czynnością strażaka po przybyciu do strażnicy jest włożenie indywidualnych środków ochrony.

  7. W garażu lub pomieszczeniu na sprzęt należy bezwzględnie przestrzegać zakazu używania ognia otwartego lub palenia tytoniu.

  8. Przed zajęciem miejsca w samochodzie pożarniczym lub przystosowanym do tego celu innym pojeździe, do obowiązków strażaków, pełniących poszczególne funkcje w sekcji, należy sprawdzenie komp1etności sprzętu i jego zabezpieczenie
  w czasie transportu.

  9. Sprzęt, nieprzewidziany normatywami, nie może znajdować się w kabinie załogi.

  Zajęcie miejsc w środkach transportu.
  1. W żadnym wypadku nie można dopuścić do tego, aby
  w składzie sekcji znaleźli się członkowie młodzieżowych
  i kobiecych drużyn pożarniczych lub osoby przypadkowe.

  2. W kabinie załogi nie może znajdować się więcej osób niż jest w niej miejsc stałych.

  3. W kabinie kierowcy może znajdować się wyłącznie kierowca
  i dowódca sekcji.

  4. Jeżeli warunki lokalowe strażnicy uniemożliwiają bezpieczne zajęcie miejsc w pojazdach, czynność tę należy wykonać poza budynkiem strażnicy, w miejscu zapewniającym bezpieczeństwo.

  5. Zajęcie miejsc odbywa się w kolejności ustalonej regulaminem sekcji, w przypadku jego nieopracowania strażacy zajmujący środkowe miejsca w kabinie wsiadają jako pierwsi, a na końcu ci, którzy mają miejsca przy drzwiach.

  6. Dowódca pierwszej roty odpowiedzialny jest za właściwe zachowanie się strażaków w kabinie załogi. Po stwierdzeniu normatywnej ilości strażaków w kabinie
  i stwierdzeniu zamknięcia drzwi, melduje dowódcy gotowość do odjazdu.

  7. Jako ostatni zajmuje miejsce dowódca sekcji, który wydaje rozkaz Wyjazdu kierowcy, po upewnieniu się, że wszystkie drzwi pojazdu są zamknięte i otrzyma potwierdzenie dowódcy I roty
  o gotowości załogi do wyjazdu.

  Zachowanie się strażaków w czasie jazdy do zdarzenia.
  W czasie jazdy nie wolno:
  - wskakiwać lub wyskakiwać z pojazdu,
  - stać na stopniach, błotnikach lub na dachu pojazdu (zbiorniku wody),
  - otwierać drzwi kabiny,
  - wychylać się przez okna kabin,
  - palić tytoń,
  - rozmawiać z kierowcą,
  - wychylać się z luku do działka wodnego,
  - opuszczać kabinę załogi bez wyraźnego rozkazu dowódcy sekcji.

  Kierowca korzysta z uprawnień przysługujących pojazdom uprzywilejowanym z tym, że szybkość pojazdu powinna gwarantować pełne bezpieczeństwo ludzi i sprzętu, niedopuszczalnym jest ponaglanie kierowcy do zwiększenia prędkości jazdy, natomiast zmniejszenie jej w razie lekceważenia niebezpieczeństwa przez kierowcę jest obowiązkiem dowódcy.
  W drodze powrotnej, z akcji, kierowcę obowiązują wszystkie przepisy wynikające z ,,Prawa o ruchu drogowym".

  Zasady bezpiecznych warunków pracy podczas rozpoznania sytuacji.
  Rozpoznanie - działanie dostarczające informacji operacyjnych o zdarzeniu w celu wypracowania prawidłowych decyzji taktycznych.
  Rozpoznanie szczegółowe przeprowadzone jest często
  w nieznanych warunkach, co związane jest z dodatkowym zagrożeniem jego uczestników. Dowódca, podejmujący decyzję przeprowadzenia szczegółowego rozpoznania, na podstawie uzyskanych wstępnych informacji o zdarzeniu i własnej oceny zewnętrznych jego oznak, powinien zagrożenia te przewidzieć
  i jak najskuteczniej wyeliminować.
  1. W rozpoznaniu uczestniczyć musi minimum dwóch strażaków (rota, patrol).

  2. W rozpoznaniu mogą brać udział wytypowani strażacy legitymujący się dobrym przygotowaniem fachowym, doświadczeniem, posiadający predyspozycje psychofizyczne oraz zostali dopuszczeni do pracy
  w sprzęcie ochrony dróg oddechowych i innym izolacyjnym.
  2. Prowadzący rozpoznanie obiektów, pomieszczeń zarówno
  z zewnątrz jak i wewnątrz, wychodzący na spotkanie
  z "nieznanym" bezwzględnie powinni być wyposażeni w środki indywidualnych osłon, a mianowicie:
  - głowy - hełmy,
  - oczu - okulary, przyłbice, maska oddechowa,
  - dróg oddechowych - aparaty oddechowe, maski
  z pochłaniaczami,
  - rąk - rękawice w odpowiednim wykonaniu
  i odporności,
  - nóg - obuwie ochronne w odpowiednim wykonaniu
  i odporności,
  - osłony całego organizmu - kompletne ubrania
  w wykonaniu specjalnym (kwasoodporne, ługoodporne, gazoszczelne, żaroodporne).

  W przypadku braku ubrań żaroodpornych należy stosować asekuracyjne prądy wodne (mgłowe, kropliste).
  Niezbędnym, wymaganym podczas rozpoznania wyposażeniem są:
  - wszelkiego rodzaju źródła światła,
  - sygnalizatory bezruchu,
  - uzbrojenie osobiste,
  - ustalony system łączności zapewniający komunikację pomiędzy uczestnikami rozpoznania, jak również
  z asekurację zewnętrzną. (drogą radiową, przewodową, za pomocą linek asekuracyjnych - czuciową, itp.),
  - podstawowy sprzęt burzący.

  3. Strażacy udający się na rozpoznanie zobowiązani są, potwierdzić sprawność całego systemu osłon.
  4. Niedopuszczalne jest prowadzenie rozpoznania w obiektach, w których może nastąpić skażenie materiałami promieniotwórczymi do czasu uzyskania na to zgody fachowego w tym zakresie organu ochrony radiologicznej.
  5. Przy prowadzeniu rozpoznania w pomieszczeniach położonych poniżej terenu (np. piwnice) należy wchodzić do nich tyłem.
  6. Poruszać się rzędem wzdłuż ścian, starając się zapamiętać przebytą drogę oraz charakterystyczne elementy występujące w jej obrębie (okna, wnęki itp.), wzajemnie ostrzegać się
  o występujących zagrożeniach.
  7. W sytuacjach skomplikowanych, trudnych, powinien być przygotowany patrol rezerwowy zdolny do natychmiastowego podjęcia działań lub udzielenia pomocy rozpoznającym.
  9. W przypadkach, gdy Występuje zagrożenie porażenia prądem, należy wyłączyć dopływ energii elektrycznej

  10. W pomieszczeniach zagrożonych wybuchem bezwzględnie należy stosować sprzęt w wykonaniu Ex (np. latarki, narzędzia burzące itp.).

  Podstawowe zasady bezpiecznej pracy strażaków podczas akcji gaśniczej.
  W czasie trwania akcji gaśniczej podstawowym zadaniem jest osiągnięcie celu taktycznego przy maksymalnie zachowanym bezpieczeństwie strażaków.
  1. Stosować obuwie i sprzęt ochronny oraz wykorzystywać zasłony naturalne i sztuczne w celu zmniejszenia oddziaływania wysokiej temperatury i płomieni.

  2. Unikać prowadzenia linii wężowych w sposób utrudniający poruszanie się po drogach, dojściach do stanowisk gaśniczych. Pionowo prowadzone linie wężowe należy zabezpieczyć
  w sposób uniemożliwiający ich przemieszczanie i zsuwanie się:
  - wzdłuż ulic i dróg węże należy układać na ich skraju (przy krawężnikach, poboczu),
  - na klatkach schodowych przy ścianie klatek lub pionowa
  w przestrzeni pomiędzy biegami schodów,
  - linia wężowa ułożona w poprzek drogi, ulicy musi być zabezpieczona mostkami przejazdowymi, a użytkownicy drogi muszą, być ostrzegani o powstałym zagrożeniu (oznakowanie drogi, kierowanie ruchem),
  - linię gaśniczą po drabinie należy prowadzić w środku rozstawu bocznic drabiny z jednoczesnym jej zabezpieczeniem przed zsunięciem i odciążeniem rąk prądownika,
  - unikać wnoszenia odcinków węży na wyższe kondygnacje, jeżeli istnieje moż1iwość wciągnięcia linii wężowej przy użyciu linek,
  - budowa i prowadzenie linii wężowych winna odbywać się na "sucho",
  - połączenia odcinków węży łącznikami z nasadami i armaturą wodno - pianową należy wykonać dokładnie w sposób uniemożliwiający ich rozłączenie

  2. Stojaki i klucze hydrantowe należy oznakować ukośnymi biało - czerwonymi pasami. W porze nocnej użytkowane studzienki hydrantowe należy dodatkowo oznakować pulsującym pomarańczowym światłem.
  3. Podstawowe zasady bezpiecznej pracy prądownika:
  - nie wolno napełniać linii gaśniczej wodą bez wyraźnego polecenia lub sygnalizacji prądownika,
  - zabrania się gwałtownie zamykać i otwierać dopływ wady do linii wężowych,
  - zabronione jest gwałtowne zwiększanie ciśnienia wody
  w liniach wężowych,
  - podając środki gaśnicze należy pamiętać o ich właściwościach fizykochemicznych, zaletach i przeciwwskazaniach podczas gaszenia różnych materiałów palnych,
  - operując prądami wody należy zwracać baczną uwagę na innych uczestników akcji gaśniczej znajdujących się w ich zasięgu,
  - kierować prądy wody w ten sposób, aby nie dopuścić do zniszczenia lub zawalenia osłabionych przez ogień elementów konstrukcji budynku.
  4. Wykonując zadania ratowniczo - gaśnicze na wysokości należy stosować poniższe zasady:
  - prądownik powinien zabezpieczyć się za pomocą zatrzaśnika, a linię gaśniczą przy użyciu podpinki,
  - na drabiny, podnośniki nie wolno wchodzić bez uzbrojenia osobistego,
  - gdy nie występuje bezpośrednie oddziaływanie temperatury, dymu drabinę należy opierać tak, aby co najmniej dwa szczeble wystawały ponad krawędź, np. dachu, parapetu okna,
  - podczas wykonywania zadań w złych warunkach atmosferycznych, w miejscach oblodzonych, mokrych
  i stromych należy stosować wszelkie dostępne sposoby zabezpieczeń, których podstawowym elementem powinny być szelki ratownicze,
  - wszystkie przedmioty i materiały uniemożliwiające wejście, np. przez okno do pomieszczenia, należy wsuwać do jego wnętrza, zachowując szczególną ostrożność przy wybijaniu szyb.

  5. Każda osoba pracująca w strefie zadymionej powinna być wyposażona w sprawnie działający sprzęt oświetleniowy.
  6. Strażacy, wykonujący zadania w pomieszczeniach zadymionych piwnic, kanałów, studni i innych o skomplikowanym układzie komunikacyjnym, powinni mieć zapewnioną gwarancję niezwłocznej pomocy.
  7. Przerwanie pracy i wyjście roty (patrolu) ze strefy gazów toksycznych, zadymienia poza decyzją dowódcy może nastąpić w szczególności, w razie:
  - wystąpienia złego samopoczucia uczestników akcji,
  - stwierdzenia uszkodzeń izolacyjnego sprzętu ochrony dróg oddechowych,
  - naruszenia rezerwy tlenu lub powietrza niezbędnego na czas powrotu
  8. Gdy sytuacja nie pozwala na zwłokę ze względu na konieczność ratowania ludzi albo możliwość gwałtownego rozprzestrzeniania się pożaru, a stężanie dymów, gazów jest nieznaczne, dopuszcza się wprowadzenie do pomieszczeń zadymionych osób niezabezpieczonych izolacyjnym sprzętem ochrony dróg oddechowych. W okolicznościach tych należy:
  - oddymić i przewietrzyć pomieszczenia,
  - posuwać się w pozycji schylonej ku podłodze, jeśli dym unosi się ku górze.
  9. W przypadku, gdy nie udało się wyłączyć dopływu energii elektrycznej, należy przyjąć zasadę, że:
  - każde urządzenie i instalacja elektryczna, w tym każdy przewód lub kabel mogą znajdować się pod napięciem,
  - urządzeń elektrycznych, instalacji nie wolno dotykać, usuwać, zrywać. Może to nastąpić z zachowaniem przepisów
  o postępowaniu z urządzeniami elektrycznymi pod napięciem.

  Należy pamiętać, że niedocenianie lub lekceważenie źródeł zagrożeń, braki w taktycznym i operacyjnym wyszkoleniu, brawura obniżają efektywność działań
  i zmniejszają bezpieczeństwo ludzi.
  Podane w niniejszym opracowaniu zasady bezpieczeństwa pracy strażaków nie wyczerpują
  w całości zagadnienia, które powinno być kontynuowane
  w sposób ciągły, w oparciu o analizy wypadków, doświadczenie dowódców, przepisy i regulaminy.

   

  wróć...

• Środki gaśnicze >>

  Środki gaśnicze

  Do spalania potrzebne są trzy czynniki:
  paliwo
  tlen
  wysoka temperatura
  Aby ugaścić ogień wystarczy wyeliminować jeden z powyższych czynników. W miarę możliwości należy z ognia, oraz z najbliższego otoczenia, odciągnąć wszelkie materiały palne (w pierwszej kolejności butle z gazem i pojemniki z paliwem).

  Podręczne środki gaśnicze
  Do samodzielnego gaszenia pożarów w zarodku służą tzw. podręczne środki gaśnicze, do których należą:
  woda
  piasek
  gaśnice
  koce gaśnicze
  hydronetki
  tłumnice
  bosaki
  Ze względu na wygodę użycia najczęściej wykorzystywane są gaśnice. Posiadają one wyraźne oznaczenia literowe świadczące o tym, do gaszenia jakiego rodzaju pożaru są przeznaczone:

  Grupa pożarów
  Środki gaśnicze
  A. Rodzaj płonącego materiału:

  Ciała stałe pochodzenia organicznego, przy spalaniu których występuje zjawisko żarzenia (drewno, papier, węgiel, itp.)
  Środki gaśnicze: Woda, piana gaśnicza, proszki gaśnicze, dwutlenek węgla

  B. Rodzaj płonącego materiału:

  Ciecze palne i substancje stałe topiące się wskutek wytworzonego przy pożarze ciepła (benzyna, nafta, parafina, pak, naftalen, smoła, topiące się tworzywa sztuczne, itp.)
  Środki gaśnicze: Piana gaśnicza, proszki gaśnicze, dwutlenek węgla, halony

  C. Rodzaj płonącego materiału

  Gazy palne (gaz ziemny, metan, propan, butan, acetylen, itp.)
  Środki gaśnicze: Proszki gaśnicze, halony

  D. Rodzaj płonącego materiału

  Metale palne (magnez, sód, uran, itd.)
  Środki gaśnicze: Specjalne proszki gaśnicze

  E. Rodzaj płonącego materiału

  Pożary grupy A B C D występujące w obrębie urządzeń elektrycznych pod napięciem
  Środki gaśnicze: Proszki gaśnicze, dwutlenek węgla, halony

  Należy pamiętać o tym, żeby do gaszenia pożarów użyć odpowiednich środków. Tak więc do pożarów z grupy A używana jest woda, piana gaśnicza, proszek gaśniczy, dwutlenek węgla, do grupy B piana gaśnicza, proszek gaśniczy, dwutlenek węgla, halon, natomiast do grup C i E proszek gaśniczy, dwutlenek węgla oraz halon. Podczas doboru środka gaśniczego należy również pamiętać o tym aby straty wywołane naszą działalnością nie były większe niż straty spowodowane samym pożarem. Tak więc do gaszenia książek nie jest wskazana gaśnica pianowa. Ugasi je bardzo dobrze, ale również je zmoczy co powoduje dodatkowe zniszczenie zbioru, poza tym nie można jej wyłączyć zanim się cała nie opróżni. Gaśnica proszkowa znowu powoduje ogromne zapylenie pomieszczenia.

  Należy również pamiętać o tym, że przy użyciu gaśnic (żadnego typu) nie można gasić płonących na ludziach ubrań (należy to robić przy użyciu koca gaśniczego), obowiązuje również całkowity zakaz gaszenia przy użyciu wody lub gaśnic pianowych urządzeń pod napięciem ponieważ grozi to porażeniem prądem, metali oraz karbitu. Przy użyciu wody nie można gasić również tłuszczy, paliw oraz olejów.
  Podczas gaszenia pożaru należy pamiętać, aby kierować strumień środka gaśniczego na palące się przedmioty lub obiekty od skraju ognia w kierunku środka. Podczas gaszenia przedmiotów ustawionych pionowo należy skierować strumień środka gaśniczego od góry w dół.

  Opis środków gaśniczych

  Gaśnica pianowa
  Jest przeznaczona do gaszenia pożarów grupy A i B. Jest wykonana z metalowego pojemnika o kształcie cylindrycznym, na którym znajduje się dysza do wyrzutu środka gaśniczego, zbijak do uruchomienia gaśnicy, uchwyty i instrukcja obsługi. Wnętrze gaśnicy wypełniają środki alkaliczne w roztworze wodnym środka pianotwórczego oraz kwas w podwieszonym pojemniku. Po uruchomieniu gaśnicy, czyli po uderzeniu zbijakiem o twardy przedmiot, następuje zmieszanie obu cieczy, wydzielenie dużej ilości związku węgla, tworzenie się piany i podwyższenie ciśnienia, które wyrzuca pianę na zewnątrz.

  Gaśnica śniegowa
  Przeznaczona do gaszenia pożarów grupy B, C i D. Do wyrzucania środka gaśniczego służy dysza wylotowa połączona z korpusem za pomocą elastycznego węża. W głównej części ma zawór i dźwignię do uruchomienia gaśnicy, a z boku uchwyt. Wnętrze gaśnicy jest wypełnione ciekłym dwutlenkiem węgla, który po otwarciu zaworu wydostaje się na zewnątrz, gwałtownie się rozpręża i przechodzi w stan gazowy.

  Gaśnica proszkowa
  Zawiera proszek gaśniczy pod stałym ciśnieniem np. azotu znajdującego się w dodatkowym zbiorniku w korpusie gaśnicy.

  Gaśnica halonowa
  Wypełniona cieczą o bardzo niskiej temperaturze parowania. W trakcie gaszenia wydzielają się gazy, które są szkodliwe dla zdrowia. Obecnie wycofuje się ten typ gaśnic z użycia.

  Hydronetka
  Przenośny pojemnik wyposażony w zbiornik, pompkę tłoczną i wężyk z prądowniczką. Zestaw zawiera około 15 litrów wody.

  Koc gaśniczy
  Wykonany z tkaniny niepalnej o powierzchni około 2 m2. Kocem okrywamy źródło ognia, a obrzeża dokładnie dociskamy do podłoża, dzięki czemu ograniczamy dostęp tlenu do palącego się materiału.

  Agregat gaśniczy
  Sprzęt gaśniczy wyposażony w koła, mający zapas środków gaśniczych w ilości większej niż 20 kg (od 25 kg do 750 kg). Agregaty dzielimy na pianowe, halonowe, proszkowe i śniegowe.

  Należy pamiętać o okresowych przeglądach. Zabezpieczy nas to przed niemiłymi niespodziankami i zagwarantuje, że sprzęt gaśniczy zadziała zawsze, kiedy zajdzie potrzeba jego użycia.

  Bez względu na to, jak skuteczne mamy środki gaśnicze, należy pamiętać, że lepiej, taniej, łatwiej i bezpieczniej jest chronić niż gasić

   

  wróć...

• Przyczyny pożarów >>

  Przyczyny pożarów

  Przyczyny powstawnia pożarów mogą być różne, do najczęściej spotykanych zalicza się:

  Nieostrożnośc osób dorosłych jak i dzieci przy posługiwaniu się ogniem otwartym, np.: płomień zapalniczki, zapałek czy też świecy, żar z papierosa itp.
  Przejawy nieostrożności to:
  porzucanie niewygaszonych papierosów i zapałek w otoczeniu materiałów palnych,
  palenie tytoniu w miejscach podatnych na zapalenie i wybuch,
  stosowanie ognia w otoczeniu par cieczy i gazów palnych,
  palenie ogniska bez zachowania wymaganych zasad bezpieczeństwa przeciwpożarowego,
  wypalanie traw i pozostałości po uprawach rolnych,
  nieostrożne obchodzenie się ze świecami, lampami naftowymi, itp.

  Nieostrożność osób dorosłych jak i dzieci przy posługiwaniu się substancjami łatwopalnymi, np:
  stosowanie płynów łatwo zapalnych do zmywania różnego rodzaju nieczystości (zmywanie podłóg),
  pranie odzieży w benzynie lub innym rozpuszczalniku,
  rozpalanie pieców przy użyciu cieczy łatwo zapalnej,
  nieostrożne przelewnie cieczy łatwo zapalnej np. w pobliżu źródła ognia i promieniowania cieplnego,
  niewłaściwe posługiwanie się substancjami pirotechnicznymi (sztuczne ognie).

  Nieostrożność osób dorosłych przy prowadzeniu prac pożarowo niebezpiecznych, np:
  niewłaściwe przygotowanie stanowiska pracy do prowadzenia prac spawalniczych, a w tym nieprzestrzeganie reżimu przewidzianego w instrukcji,
  brak właściwego nadzoru nad procesem spawalniczym,
  prowadzenie prac remontowo-budowlanych z użyciem ognia w pobliżu materiałów palnych.

  Wady urządzeń i instalacji elektrycznych oraz ich nieprawidłowa eksploatacja, np.:
  nieprawidłowo dobrana lub wykonana instalacja elektryczna,
  przeciążenie instalacji elektrycznej,
  wady i uszkodzenia instalacji jak i urządzeń,
  nie usuwanie wad mających wpływ na awarie w instalacji elektrycznej,
  eksploatacja prowizorycznych urządzeń elektrycznych, np. tzw. "kablówek" z drutu aluminiowego podatnego na złamania,
  eksploatacja punktów świetlnych (żarówek) w bliskiej odległości od materiału palnego,
  samowolna, niefachowa naprawa instalacji i urządzeń,
  naprawa bezpieczników drutem,
  stosowanie palnych osłon na punkty świetlne,
  zewnętrzne, mechaniczne uszkodzenia instalacji.

  Wady elektrycznych urządzeń ogrzewczych oraz ich nieprawidłowa eksploatacja, np.:
  eksploatacja elektrycznych urządzeń grzewczych niesprawnych technicznie lub wykonanych prowizorycznie (samodzielnie),
  pozostawienie bez dozoru przenośnych urządzeń grzejnych takich jak grzałki, czajniki, grzejniki, żelazka, itp.
  eksploatacja urządzenia grzejnego bez odpowiedniego zabezpieczeńia na palnym podłożu lub w pobliżu matriału palnego.

  Wady oraz nieprawidłowa eksploatacja urządzeń ogrzewczych na paliwo stałe, ciekłe i gazowe, np.:
  niewłaściwy dobór oraz stan techniczny urządzenia ogrzewczego (pęknięcia, nieszczelności, niewłaściwe podłączenie rur dymowych),
  nie zachowanie wymaganej odległości urządzenia ogrzewczego od materiału palnego,
  wysypywanie żaru piecowego (szlaki) w miejscu narażonym na zapalenie,
  uszkodzenia kominków, palenisk, przewodów dymowych i spalinowych,
  występowanie (wbudowanie) palnych elementów konstrukcyjnych (drewnianych) w kominie,
  niewłaściwa obsługa urządzeń i instalacji na gaz propan-butan w butlach (odległość od źródeł ciepła, nieszczelności, itp.),
  suszenie lub przechowywanie materiałów palnych jak odzież, surowce, paliwo w bliskim sąsiedztwie źródeł ognia i ciepła,
  zbyt intensywne palenie w palenisku powodujące wydobywanie się iskier z komina lub zapalenie sadzy,
  brak nadzoru nad piecami w czasie palenia w nich.

  Wady urządzeń mechanicznych oraz nieprawidłowa ich eksploatacja, np.:
  nieprawidłowy dobór konstrukcyjny urządzenia mechanicznego np. powodującego tarcie, a za tym nagrzewanie się lub iskrzenie,
  brak konserwacji urządzeń np. łożysk powodujących nagrzanie materiału przyległego,
  pozostawienie maszyn i urządzeń lub aparatury w czasie pracy bez opieki i fachowego nadzoru,
  brak konserwacji instalacji wentylacyjnej i klimatyzacyjnej.

  Wady procesów oraz nieprzestrzeganie reżimów technologicznych, np.:
  niewłaściwy dobór urządzeń i instalacji (wytrzymałość, średnica, ciśnienie, itp.),
  niewłaściwe dozowanie cieczy łatwo zapalnej w urządzeniu,
  nadmierne podgrzewanie pojemników z płynami łatwo zapalnymi,
  pozostawienie bez dozoru pracujących urządzeń technologicznych,
  przekraczanie reżimu technologicznego takiego jak temperatura, ciśnienie, dozowanie, itp.
  nieszczelności aparatury i urządzeń powodujących wyciek cieczy itp.
  samodzielne usuwanie automatyki sterowania i kontroli urządzenia.

  Nieprawidłowe magazynowanie substancji niebezpiecznych, np.:
  niewłaściwe składowanie materiałów i surowców mogących wchodzić ze sobą w reakcje chemiczne, bądź też reagujących na ciepło, światło, wilgoć, itp.
  przechowywanie materiałów palnych (cieczy) w nieszczelnych naczyniach bądź podatnych na stłuczenia.

  Samozapalenie się materiałów
  Samozapalenie powstaje na skutek zachodzących procesów biochemicznych w materiale podatnym na takie czynniki. Proces ten powoduje samoogrzewanie i w konsekwencji prowadzi do samozapalenia. Samozapaleniu ulegają materiały zaolejone, np. zbite w skrzyni czyściwo, materiały wilgotne takie jak węgiel, siano, pasza, niewłaściwie składowane nawozy sztuczne.

  Wyładowania elektryczności
  Wyładowania elektryczności dzieli sie na:
  - wyładowania atmosferyczne (pioruny),
  - wyładowania elektryczności statycznej.
  Wyładowania atmosferyczne mogą powodować ofiary w ludziach. Na wyładowania tego typu najbardziej narażone są wysokie obiekty i odosobnione drzewa. Powstałym wskutek wyładowań atmosferycznych pożarom można zapobiegać tylko zakładając właściwie wykonane instalacje odgromowe czyli piorunochronne.
  Elektryczność statyczna polega na powstawaniu ładunków elektrycznych na częściach maszyn, instalacjach, pasach transmisyjnych itp. miejscach, gdzie następuje stykanie się i rozdzielanie różnych ciał, tarcie, przelewanie, przewijanie, chodzenie w gumowym obuwiu, itp. Zjawiska powyższe mogą powodować powstawanie iskier. Zapobiegać temu można poprzez uziemianie różnego rodzaju maszyn, zbiorników i instalacji.

  Podpalenia
  Najczęściej podpalenia powstają na tle:
  zazdości lub konkurencji,
  chęci ukrycia nadużyć finansowych,
  zatarcia śladów przestępstwa,
  otrzymania zysku z tytułu odszkodowania,
  choroby psychicznej, itp.

  Inne przyczyny pożarów
  Do tej grupy przyczyn powstawania pożarów zalicza się miedzy innymi:
  iskry wydobywjące się z parowozu lub urządznia szlifierskiego,
  magazynowanie materiałów palnych w pobliżu budynków,
  stosowanie iskrzących urządzeń i obuwia w pomieszczeniach zawiarających stężenia gazów lub płynów wybuchowych,
  otwieranie beczek z rozpuszlanikiem przy użyciu iskrzących narzędzi,
  nie oczyszczenie w przewidzianych terminach przewodów dymowych i spalinowych, itp.

   

  wróć...

• Podstawowe zabiegi RKO u dorosłych czyli jak wykonać reanimację >>

  Podstawowe zabiegi RKO u dorosłych czyli jak wykonać reanimację

  Zadaniem osoby udzielającej pierwszej pomocy jest utrzymanie przy życiu poszkodowanego i nie dopuszczenie do powstania dalszych powikłań do chwili przybycia karetki pogotowia ratunkowego.

  1. Upewnij się, czy poszkodowany i wszyscy świadkowie zdarzenia są bezpieczni.

  2. Sprawdź reakcję poszkodowanego:delikatnie potrząśnij za ramiona i głośno zapytaj:
  "Czy wszystko w porządku?"

  3a. Jeżeli reaguje:zostaw poszkodowanego w pozycji, w której go zastałeś, o ile nie zagraża mu żadne niebezpieczeństwodowiedz się jak najwięcej o stanie poszkodowanego i wezwij pomoc, jeśli będzie potrzebna, l regularnie oceniaj jego stan.

  3b. Jeżeli nie reaguje:głośno zawołaj o pomoc,odwróć poszkodowanego na plecy, a następnie udrożnij jego drogi oddechowe, wykonując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy

  umieść jedną rękę na czole poszkodowanego i delikatnie odegnij jego głowę do tyłu, pozostawiając wolny kciuk i palec wskazujący tak, aby zatkać nimi nos jeżeli potrzebne będą oddechy ratunkowe,opuszki palców drugiej ręki umieść na żuchwie poszkodowanego, a następnie unieś ją w celu udrożnienia dróg oddechowych.

  4. Utrzymując drożność dróg oddechowych wzrokiem, słuchem i dotykiem poszukaj prawidłowego oddechuoceń wzrokiem ruchy klatki piersiowej,nasłuchuj przy ustach poszkodowanego szmerów oddechowych,staraj się wyczuć ruch powietrza na swoim policzku.

  W pierwszych minutach po zatrzymaniu krążenia poszkodowany może słabo oddychać lub wykonywać głośne, pojedyncze westchnięcia. Nie należy ich mylić z prawidłowym oddechem. Na ocenę wzrokiem, słuchem i dotykiem przeznacz nie więcej niż 10 sekund. Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości czy oddech jest prawidłowy, działaj tak, jakby był nieprawidłowy.

  5a. Jeżeli oddech jest prawidłowy:ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej,wyślij kogoś lub sam udaj się po pomoc (wezwij pogotowie),regularnie oceniaj oddech.

  5b. Jeżeli oddech nie jest prawidłowy:wyślij kogoś po pomoc, a jeżeli jesteś sam, zostaw poszkodowanego i wezwij pogotowie, wróć i rozpocznij uciskanie klatki piersiowej zgodnie z poniższym opisem:

  º uklęknij obok poszkodowanego,
  º ułóż nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej poszkodowanego,
  º ułóż nadgarstek drugiej ręki na już położonym,

  Ułóż nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej Nadgarstek drugiej ręki ułóż na już położonym

  º spleć palce obu dłoni i upewnij się, że nie będziesz wywierać nacisku na żebra poszkodowanego; nie uciskaj nadbrzusza ani dolnego końca mostka,
  º pochyl się nad poszkodowanym, wyprostowane ramiona ustaw prostopadle do mostka i uciskaj na głębokość 4-5 cm,
  º po każdym uciśnięciu zwolnij nacisk na klatkę piersiową, nie odrywając dłoni od mostka. Powtarzaj uciśnięcia z częstotliwością 100/min (nieco mniej niż 2 uciśnięcia/s),
  º okres uciskania i zwalniania nacisku (relaksacji) mostka powinien być taki sam.

  6a. Połącz uciskanie klatki piersiowej z oddechami ratowniczymi:po wykonaniu 30 uciśnięć klatki piersiowej udrożnij drogi oddechowe, odginając głowę i unosząc żuchwę,

  -zaciśnij skrzydełka nosa, używając palca wskazującego i kciuka ręki umieszczonej na czole poszkodowanego,

  -pozostaw usta delikatnie otwarte, jednocześnie utrzymując uniesienie żuchwy,

  weź normalny wdech i obejmij szczelnie usta poszkodowanego swoimi ustami,

  upewniając się, że nie ma przecieku powietrza,wdmuchuj powoli powietrze do ust poszkodowanego przez około 1 sekundę (tak jak przy normalnym oddychaniu), obserwując jednocześnie czy klatka piersiowa się unosi taki oddech ratowniczy jest efektywny,utrzymując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy, odsuń swoje usta od ust poszkodowanego i obserwuj czy podczas wydechu opada jego klatka piersiowa,jeszcze raz nabierz powietrza i wdmuchnij do ust poszkodowanego, dążąc do wykonania dwóch skutecznych oddechów ratowniczych; następnie ponownie ułóż ręce w prawidłowej pozycji na mostku i wykonaj kolejnych 30 uciśnięć klatki piersiowej,kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30 : 2,przerwij swoje działanie w celu sprawdzenia stanu poszkodowanego tylko wtedy, gdy zacznie on prawidłowo oddychać. W innym przypadku nie przerywaj resuscytacji. Jeżeli wykonany pierwszy oddech ratowniczy nie powoduje uniesienia się klatki piersiowej jak przy normalnym oddychaniu, wykonaj następujące czynnościsprawdź jamę ustną poszkodowanego i usuń widoczne ciała obce,sprawdź, czy odgięcie głowy i uniesienie żuchwy są poprawnie wykonane,wykonaj nie więcej niż 2 próby wentylacji za każdym razem, zanim podejmiesz ponownie uciskanie klatki piersiowej. Jeżeli na miejscu zdarzenia jest więcej niż jeden ratownik, ratownicy powinni się zmieniać podczas prowadzenia reanimacji co 1-2 minuty, aby zapobiec zmęczeniu. Należy zminimalizować przerwy w resuscytacji podczas zmian.

  6b. Reanimacje ograniczoną wyłącznie do uciśnięć klatki piersiowej możesz prowadzić w następujących sytuacjach:Jeżeli nie jesteś w stanie lub nie chcesz wykonywać oddechów ratowniczych, zastosuj uciśnięcia klatki piersiowej.Jeżeli stosujesz wyłącznie uciśnięcia klatki piersiowej, wykonuj je bez przerwy, z częstotliwością 100 uciśnięć /min,Przerwij swoje działanie w celu sprawdzenia stanu poszkodowanego tylko wtedy, jeżeli zacznie on prawidłowo oddychać. W innym przypadku nie przerywaj resuscytacji.

  7. Kontynuuj resuscytację do czasu gdy:przybędą wykwalifikowane służby medyczne i przejmą działania,poszkodowany zacznie prawidłowo oddychać,ulegniesz wyczerpaniu.

  wróć...

• Zawał serca >>

  Zawał serca

  Zawał serca jest to upośledzenie zaopatrywania w krew mięśnia sercowego w skutek niewydolności wieńcowej, której następstwem jest mniej lub bardziej rozlegle zniszczenie tkanek ściany serca.

  Jakie są przyczyny zawału serca

  Najczęstszą przyczyna zawału serca, obok powstania skrzepów, jest miażdżyca tętnic wieńcowych. Rzadziej źródłem zawałów jest zablokowanie tętnicy na skutek dostania się powietrza, tłuszczu lub innych ciał obcych.

  Objawy zawału serca.

  nagły, klujący ból w okolicy mostka;wrażenie ciasnoty w klatce piersiowej;często promieniowanie bólu przez lewe ramie aż do małego palca.niepokój, strach przed śmiercią;chłodna, blada skóra, zimny pot;czasem nudności i wymioty;często nieregularny puls.

  Udzielanie pierwszej pomocy przy zawale serca

  Właściwie nie istnieją metody pierwszej pomocy przy zawale serca.
  Decydująca w takich przypadkach jest szybka fachowa pomoc medyczna.

  W oczekiwaniu na zespół pogotowia ratunkowego, chorego należy ułożyć w pozycji odciążającej serce, tzn. z lekko podwyższonym tułowiem.

  Bardzo ważne jest ułatwienie choremu oddychania. Dlatego należy mu rozluźnić krępujące części garderoby (krawat, koszulę, pasek u spodni...).

  Ważną role odgrywa także uspokajanie chorego, gdyż zawałowi serca towarzyszy silny niepokój i strach przed śmiercią, które dodatkowo pogarszają jego stan.

  WAŻNE
  Niestety zawał serca może się powtórzyć, dlatego pacjenci po pierwszym ataku otrzymują środki z nitrogliceryna do zastosowania w nagłych przypadkach. W razie interwencji, ratownik powinien sprawdzić, czy chory nie ma ich przy sobie. Jeśli pacjent posiada własne leki pomóż mu je zażyć.
  Jeśli pacjent ma tabletki z nitrogliceryną wkładamy je pod język, nie każemy ich połykać. Połknięte tabletki nitrogliceryny częściowo tracą swoje właściwości w sokach trawiennych oraz znacznie później zaczynają działać. Są również nitrogliceryny w formie sprayu do ust.

  Można również pacjentowi podać pod język pochodne kwasu acetylosalicylowego czyli popularną w Polsce aspirynę, polopirynę S, etopiryna, acard, cardiopirin, hascopiryn, ascalcin plus, ascodan, asprocol, calcipiryna, coffepirine
  Leki można podać tylko kiedy pacjent jest przytomny i komunikatywny

  W razie potrzeby trzeba zastosować sztuczne oddychanie połączone z uciskiem klatki piersiowej.
  Rozpocząć reanimację.

  wróć...

• Uraz głowy >>

  Uraz głowy

  Najbardziej rozpowszechniony, jest podzial na urazy lekkie, srednio ciezkie oraz ciezkie.

  Lekki uraz glowy

  To taki, po którym poszkodowany nie wykazuje niepokojacych objawów i najczesciej wystepujacy.
  Taki typ urazu glowy wiaze sie z:otarciami naskórka,obrzekiem w miejscu urazusiniakami w miejscu urazu.

  Czasami takie urazy moga wymagac opatrzenia opatrunkiem lub rzadziej zalozenia szwów.Srednio ciezki uraz glowy

  Uraz glowy jest okreslany mianem srednio ciezkiego, jesli obserwowane objawy swiadczace o obrazeniach osrodkowego ukladu nerwowego.
  Do objawów pourazowych zaliczamy:bóle i zawroty glowy;nudnosci;wymioty;zaburzenia swiadomosci;dezorientacje poszkodowanego co do swojej osoby, miejsca lub czasu.

  Przewaznie takim urazom towarzysza takze zmiany miejscowe, takie jak opisano powyzej czyli:otarciami naskórka,obrzekiem w miejscu urazusiniakami w miejscu urazu.

  Ciezkie urazy glowy

  Niezaleznie od ich przyczyny, charakteryzuja sie ewidentnymi, dlugo utrzymujacymi sie objawami swiadczacymi o uszkodzeniu osrodkowego ukladu nerwowego, a wiec:zaburzeniami swiadomosci trwajacym godziny, a nawet dni po urazie;drgawkami;wielokrotnymi wymiotami.

  Poszkodowany wymaga pilnej konsultacji lekarza jesli :

  bezposrednio po urazie poszkodowany stracil przytomnosc;jest splatany lub zdezorientowanysenny;wymiotuje lub zglasza nudnoscizglasza zaburzenia widzeniawystepuja drgawkiobserwowane sa zaburzenia równowagi

  Pilna konsultacja lekarska nie jest konieczna jezeli:

  nie stracil przytomnosci;nie zglasza ból i / lub zawrotów glowy;nie wymiotuje;logicznie odpowiada na pytania;nie zasypia w nietypowych dla siebie porach;

  Poszkodowany który ulegl urazowi glowy powinien byc obserwowany przez kilka dni oraz ograniczyc swoja aktywnosc sportowa ruchowa.

  wróć...

• Ciało obce >>

  Ciało obce

  Nie wyciągaj ciała obcego.Wezwij pogotowie ratunkowe!!!Zadbaj o własne bezpieczeństwo załóż rękawiczkiW oczekiwaniu na pogotowie zabezpiecz przedmiot, aby nie wypad z rany. Pozostający przedmiot w ranie jest takim "korkiem", który ogranicza krwawienie.Aby zabezpieczyć przedmiot należy wziąć dwa zwykle bandaże zbliżonych rozmiarów wyciągnąć z opakowania i bez rozwijania przyłożyć po obu stronach przedmiotu i za pomocą plastrów lub bandaża przymocować do skóry tak aby przedmiot się nie poruszał i nie wypad.Pozostań z poszkodowanym i nie pozwól mu się ruszać.Czekaj na ekipę pogotowia.

  W przypadku gdy przedmiot wypadnie z rany nie wkładaj go z powrotem.

  wróć...

• Pierwsza pomoc tonącemu >>

  Pierwsza pomoc tonącemu

  Najczęstszą przyczyna wypadków, a w skrajnym przypadku śmierci, dzieci i młodzieży podczas okresu letniego są utonięcia lub podtopienia. Szacuje się, ze na świecie z powodu utonięcia ginie około 150 tysięcy ludzi. Są to zarówno dorośli jak i dzieci.

  Pierwsza pomoc tonącemu...

  Ocen sytuacjeWezwij pomoc - poproś gapiów o pomoc, o wezwanie pogotowia oraz WOPR-u (nr do WOPR-u to 601 100 100) lub pod 112Wybierz najbardziej bezpieczny sposób ratowania, wyciągania tonącego:za pomocą kola ratunkowego;za pomocą liny;z lodzi;z pomostu podając rękę lub długi przedmiot tonącemu;można podpłynąć i przyholować tonącego do brzegu.

  Jeżeli to jest możliwe, nie wolno w żadnym wypadku dopuścić do faktu "oddychania" woda przez tonącego. Jak najszybciej należny wydostać go spod wody, a przy utracie przytomności, oddechu już w momencie wydobycia na powierzchnie zalecane jest podanie mu pierwszego sztucznego oddechu. Przy konieczności holowania go do brzegu, powtórzyć należny ten zabieg kilkakrotnie na płytkiej wodzie.

  Po wyniesieniu na brzeg lub w ogóle przed rozpoczęciem ożywiania nie należy stosować żadnych zabiegów w celu usunięcia wody z przewodu pokarmowego i dróg oddechowych. Jest to zabieg powodujący stratę cennego czasu. W przewodzie pokarmowym nie dochodzi do oddychania.

  Wykonujemy kolejno czynności reanimacyjne wedle schematu Zobacz dział: resuscytacja...Musimy także być psychicznie przygotowani na różne komplikacje, jakie mogą wystąpić przy stosowaniu ożywiania. Kiedy zdołamy przywrócić oddech i krążenie, należny osobę ratowana ułożyć na boku w pozycji bocznej ustalonej, ponieważ w każdej chwili należy spodziewać się wystąpienia wymiotów. Nie wolno dopuścić do zachłyśnięcia się wymiocinami.Osobom, które odzyskały przytomność można podać do picia nie za gorąca, dobrze osłodzona herbatę. Absolutnie nie wolno podawać alkoholu. Należy zapewnić sucha odzież i cieple okrycie np. kocem termicznym

  Uwaga! Każdy, nawet pozornie błahy przypadek tonięcia, przy którym podejrzenie o wciągniecie nawet niewielkich ilości wody do płuc musi być bezwzględnie skontrolowany przez lekarza.

  Osoba taka musi koniecznie przebywać pod obserwacja na oddziale szpitalnym przez minimum 24 godziny od wypadku, ponieważ istnieje poważne niebezpieczeństwo wystąpienia nagłego pogorszenia stanu zdrowia, ze śmiertelnym skutkiem włącznie.

  wróć...

• Pierwsz pomoc przy podejrzeniu urazu kręgosłupa >>

  Pierwsz pomoc przy podejrzeniu urazu kręgosłupa

  Kiedy można podejrzewać uraz kręgosłupa.

  Otóż urazy tego typu można podejrzewać w następujących przypadkach:
  Upadek z wysokościWypadek komunikacyjnySkok do płytkiej wodyUderzenie w głowęUderzenie bezpośrednio w kręgosłup

  Co robić gdy podejrzewamy uraz kręgosłupa u tonącego

  Dopłyń do poszkodowanegoPoszkodowanego należy ułożyć na plecach w wodzie.Unieruchom głowę najlepiej za pomocą kołnierza, ale jeśli nie mamy takiego sprzętu można wykorzystać do tego zrolowany ręcznik, ubranie, deskę.Sprawdź czynności życiowe przytomność, oddech

  Gdy osoba oddycha

  Asekuruj poszkodowanego w wodzie i czekaj na fachowa pomoc

  Gdy brak oddechu

  Wyciągnij poszkodowanego na brzeg i rozpocznij

  reanimacje.

  Zobacz film o zasadach pierwszej pomocy osobom, które doznały urazu rdzenia kręgowego w wyniku skoku do wody. Sprawdź, jak pomóc w razie wypadku, aby nie pogorszyć stanu zdrowia osoby poszkodowanej!.

  wróć...

• Zachowanie się w czasie alarmu i jazdy do akcji >>

  Zachowanie się w czasie alarmu i jazdy do akcji

  Podczas alarmowania oraz jazdy do pożaru strażacy muszą stosować się do obowiązujących reguł, a także rozkazów wydawanych przez dowódcę. Pierwszy strażak, który przybywa na alarm otwiera i zabezpiecza przed zamknięciem bramę garażową. W porze nocnej oświetla garaż i plac manewrowy. Kieruje on także czynnościami przygotowawczymi do wyjazdu w chwili przybycia dowódcy. Kierwoca uruchamia samochód i czeka na rozkaz odjazdu. Dowódca po sprawdzeniu, że wszystko zostało przygotowane do wyjazdu, podaje komendę: "Na wóz". Strażacy zajmują wówczas miejsca w samochodzie w określonym porządku. Po zajęciu miejsc i zamknięciu drzwi przodownik roty I przekazuje hasło: "Gotowe". W tym momencie dowódca podaje kierowcy adres i drogę dojazdu oraz wydaje rozkaz: "Odjazd". Po przybyciu na miejsceakcji dowódca wskazuje kierowcy miejsce zatrzymania samochodu i ustawiają się za samochodem twarzą do pożaru. Nadmienić warto, że podczas jazdy do pożaru strażacy mają obowiązek zachowywać bezwzględny spokój, nie prowadząc zbędnych rozmów. Czas podczas jazdy powinien być wykorzystany na przygotowanie rot do przeprowadzenia rozopznania ogniowego i wodnego.Kierowca korzysta z uprawnień przysługujących pojazdom uprzywilejowanym z tym, że szybkość pojazdu powinna gwarantować pełne bezipieczeństwo ludzi i sprzętu, niedopuszczalnym jest ponaglanie kierowcy do zwiększania prędkości jazdy, natomiast zmniejszenie jej w razie lekceważenia niebezpieczeństwa przez kierowcę jest obowiązkiem dowódcy. W drodze powrotnej z akcji, kierowcę obowiązują wszystkie przepisy wynikające z "Prawa o ruchu drogowym".

  Pamiętaj:

  w żadnym wypadku nie można dopuścić do tego, aby w składzie sekcji znaleźli się członkowie młodzieżowych drużyn pożarniczych lub osoby przypadkowe

  w kabinie załogi nie może znajdować się więcej osób niż jest w niej miejsc stałych

  w kabinie kierowcy może znajdować się wyłącznie kierowca i dowódca sekcji

  jeżeli warunki lokalowe strażnicy uniemożliwiają bezpieczne zajęcie miejsc w pojazdach, czynność tę należy wykonać poza budynkiem strażnicy, w miejscu zapewniającym bezpieczeństwo

  zajęcie miejsc odbywa się w klejności ustalonwj regulaminem sekcji, w przypadku jego nieopracowania strażacy zajmujący środkowe miejsca w kabinie wsiadają jako pierwsi, a na końcu ci, którzy mają miejsca przy drzwiach

  dowódca pierwszej roty odpowiedzialny jest za właściwe zachowanie się strażaków w kabinie załogi, po stwierdzeniu normatywnej ilości strażaków w kabinie i stwierdzeniu zamknięcia drzwi, melduje dowódcy gotowość odjazdu

  jako ostatni zajmuje miejsce dowódca sekcji, który wydaje rozkaz wyjazdu kierowcy, po upewnieniu się że wszystkie drzwi pojazdu są zamknięte i otrzyma potwierdzenie dowódcy I roty o gotowości załogi do wyjazdu

  W czasie jazdy nie wolno:

  wskakiwać lub wyskakiwać z pojazdu

  stać na stopniach, błotnikach lub na dachu pojazdu (zbiornika wody)

  otwierać drzwi kabiny

  wychylać się przez okna kabin

  palić tytoń

  rozmawiać z kierowcą

  wychylać się z luku do działka wodnego

  opuszczać kabinę załogi bez wyraźnego rozkazu dowódcy sekcji

  wróć...

• Rozpoznawania sytuacji pożarniczej >>

  Rozpoznawania sytuacji pożarniczej

  Przystąpienie do działań ratowniczo-gaśniczych powinno być poprzedzone rozpoznaniem sytuacji, jaka panuje na miejscu zdarzenia. Ważne jest bowiem, aby posiadane sity i środki wykorzystywane byty w działaniach optymalnie. Ważne jest także, aby sytuacja pożarowa, która przy każdym pożarze jest inna, nie spowodowała zaskakujących zagrożeń. Rozpoznanie jest czynnością, która pozwala na uzyskanie informacji o pożarze, jego rozwoju, wywołanych zagrożeniach i możliwościach skutecznej interwencji. Nierzadko rozpoznanie przebiega w dwóch fazach: wstępnej i właściwej.

  Rozpoznanie wstępne. Czynność rozpoznania wstępnego polega na zebraniu informacji o zewnętrznych objawach pożaru, o jego rozmiarach, kierunku rozprzestrzeniania się. Wstępnie rozpoznać należy także wywoływane ogniem zagrożenie dla sąsiednich obiektów lub zgromadzonych w pobliżu materiałów, występujące zagrożenie dla ludzi i zwierząt. Rozpoznania wstępnego dokonuje dowódca bezpośrednio po przybyciu na miejsce akcji. Pomaga mu ono w podjęciu pierwszej decyzji dotyczącej kierunku rozwinięcia własnych sit i środków.

  Rozpoznanie właściwe. Podczas rozpoznania właściwego zachodzi potrzeba dokładnego zbadania wszelkich zagrożeń oraz określenia sposobów przystąpienia do działań ratowniczo-gaśniczych. Zwraca się wówczas uwagę szczególnie na:

  zagrożenie życia ludzkiego poprzez dokładne określenie ewentualnych miejsc przebywania ludzi,

  miejsce powstania pożaru, jego wielkość i szybkość rozszerzania się,

  kierunki rozprzestrzeniania się pożaru, ruchy powietrza, zadymienie,

  rodzaj palących się materiałów,

  zagrożenie wybuchem, skażeniem, promieniowaniem, wytrzymałość konstrukcji stropów i ścian na przepalenie lub zawalenie się,

  możliwość poboru wody do celów gaśniczych,

  drogi dojścia umożliwiające prowadzenie ewakuacji i działań gaśniczych.

  Rozpoznanie właściwe może prowadzić dowódca akcji lub wyznaczeni przez niego strażacy. Prowadzi się je równolegle z rozpoczętymi czynnościami ratowniczymi. Niezbędne informacje można zdobywać poprzez obserwacje własne lub uzyskując je od osób znających miejsce i otoczenie, na którym doszło do zdarzenia. Rozpoznanie właściwe pozwala dowódcy na opracowanie planu skutecznego i szybkiego zlikwidowania pożaru, ułatwia podejmowanie właściwych decyzji, daje bowiem znacznie większą wiedzę, niż rozpoznanie wstępne. Niesłusznie można by przyjąć, że czynności rozpoznawcze (tak w fazie wstępnej jak i właściwej) kończą się na początku działań ratowniczo-gaśniczych. Tak jednak nie jest. Pożar jest zjawiskiem, które może i nierzadko zaskakuje różnymi nowymi sytuacjami. W zasadzie każdy rozwija się inaczej. A więc obserwacja jego przebiegu - a tym samym ciągle rozpoznawanie - musi zachodzić przez cały czas trwania akcji. Rozpoznanie prowadzi na swoim stanowisku każdy strażak, który zobowiązany jest reagować na każdą zmianę zagrożenia. Wcześniej powiedziane zostało, że rozpoznanie przeprowadza dowódca i ewentualnie wyznaczone przez niego osoby. Rozszerzając to zagadnienie należy powiedzieć, że żadne normy nie określają ściśle, kto jakie czynności rozpoznawcze przeprowadza. Sposób prowadzenia rozpoznania zależy generalnie od istniejącej sytuacji. Są jednak wypracowane pewne schematy dla sekcji. Rozpoznanie ogniowe prowadzone jest najczęściej przez dowódcę i przodownika pierwszej roty. W sytuacjach bardziej skomplikowanych w rozpoznaniu ogniowym bierze udział dowódca i cała pierwsza rota, a nawet cała sekcja. Rozpoznanie wodne spoczywa zazwyczaj na drugiej rocie. Do przeprowadzenia w sposób prawidłowy rozpoznania ogniowego niezbędne są niekiedy: aparaty oddechowe, sprzęt burzący, linki asekuracyjne, latarki, gaśnice, ubrania żaroodporne itd. Rozpoznanie wodne może wymagać zabrania ze sobą klucza do hydrantów, latarki, topora, łopaty i innego sprzętu. Skuteczne rozpoznanie opiera się najczęściej na prawidłowej obserwacji. Obserwacja zaś jest nierzadko bardzo utrudniona ze względu na duże zadymienie i wysoką temperaturę otoczenia. Warto więc posiadać pewne umiejętności obserwowania zjawisk nawet w znacznie utrudnionych warunkach. W zdobyciu tych umiejętności mogą być przydatne różne wskazówki.

  Płonący materiał można dosyć skutecznie rozpoznać na podstawie cech dymu. Przytaczam zatem kilka cech dymu dla niektórych palnych materiałów:

  suche drewno - niewielka ilość szaroczarnego dymu o zapachu smolistym,

  papier, stoma, siano - dym bialozielony,

  oleje, tłuszcze, smary - brunatnoczarny dym o zapachu świeżo wydobytego węgla,

  benzyna, nafta, olej napędowy - gęsty, czarny dym o zapachu nafty,

  guma - czarnobrunatny dym o zapachu siarki,

  wełna - brunatny dym pachnący palącym się tłuszczem.

  Warto pamiętać, że w dymie o barwie niebieskiej, żółtej lub białej i slodkawym lub gorzkawym smaku mogą znajdować się substancje trujące. Dużym utrudnieniem jest także rozpoznanie dymu podczas pożarów rozwiniętych. Płoną bowiem wówczas przeważnie różne materiały i będziemy mieć do czynienia z mieszaniną różnych dymów. Źródłem informacji o płonących substancjach może być także wygląd płomienia. Np. silnie kopcącym płomieniem spalać się będą takie substancje jak: propanbutan, acetylen, nafta, oleje, tłuszcze. Żółty płomień świecący charakterystyczny jest dla metanu, celulozy, zaś płomieniem prawie bez koloru spala się spirytus metylowy, cukier, gliceryna.

  W niektórych rodzajach pożarów będziemy mieć do czynienia nie z ogniem, a żarzeniem. Żarzenie jest bezptomieniowym spalaniem, a więc takim, w którym substancje spalone nie wydzielają lżejszych substancji lotnych. Poprzez żarzenie spala się np. węgiel drzewny, torf i koks. W dużym zadymieniu może być trudne zlokalizowanie miejsca źródła ognia. Pomóc mogą w tym również pewne wskazówki. Sygnałem może być miejsce wydobywania się dymu, a także pękające i wypadające szyby, palące się ramy drzwi i okien, miejsce przepalenia się dachu, uszkodzenia blachy na dachu lub pękający eternit, czy dachówki. Przemieszczający się dym z jednej strony utrudnia obserwację, z innej zaś daje pewną wiedzę o zagrożeniach. Obserwując go można wyciągnąć wnioski na temat intensywności i szybkości rozwoju pożaru. Można także określić obszar głównego zagrożenia. Dym bowiem przemieszcza się zgodnie z ruchem wiatru (powietrza) i pokazuje nam kierunek, który frzeba najbardziej zabezpieczać. Odrębnym rozpoznaniem - na pewno bezpieczniejszym, ale także bardzo ważnym - jest rozpoznanie wodne. Szybkie odnalezienie i przygotowanie punktów czerpania wody może być bowiem podstawą skuteczności działań ratowniczych. Obiektami zainteresowania będą hydranty (naziemne lub podziemne), sztuczne zbiorniki wodne, zbiorniki naturalne ieziora, stawy, sadzawki) oraz cieki wodne (rzeki i strumienie). Utrudnieniem może być odnalezienie studzienki hydrantu podziemnego lub urządzeń na sieci hydrantowej. Dlatego też uzbrojenie sieci oznakowane jest specjalnymi tabliczkami umieszczanymi na istniejących trwałych elementach budynków lub na specjalnych słupach w miejscach dobrze widocznych. Tabliczki powinny być umieszczone na wysokości 2 m (na linii wzroku) i w odległości nie większej niż 25 m od elementów uzbrojenia sieci hydrantowej (hydrantów, zasuw na przewodzie hydrantowym, przesyłowym lub rozdzielczym, zasuw lub zaworów na podłączeniu do odbiorcy). Na tabliczkach umieszczone są niezbędne informacje. Duża litera mówi o rodzaju urządzenia. Np.: H - hydrant, Z - zasuwa na przewodzie wodociągowym przesyłowym, D - zasuwa lub zawór na podłączeniu do odbiorcy. Na tabliczkach są także m.in. określone kierunki i odległości do urządzenia. (Na zbiórkach szkoleniowych warto zapoznać się z tabliczkami i nauczyć się je odczytywać). Po przeprowadzeniu rozpoznania strażak (rota) składa meldunek o wynikach działań temu dowódcy, od którego otrzymał rozkaz przeprowadzenia rozpoznania. W meldunku z rozpoznania ogniowego powinno się przedstawić przede wszystkim:

  co i gdzie się pali,

  czy pożar zagraża życiu i zdrowiu ludzi i zwierząt,

  jak rozprzestrzenia się pożar,

  jakie mogą wystąpić utrudnienia podczas działań ratowniczych.

  W meldunku z rozpoznania wodnego należy przede wszystkim określić:

  odległość ujęcia wody do miejsca pożaru,

  rodzaj punktu czerpania wody, jego pojemność, wydajność, wysokość od lustra wody,

  dostęp dla sprzętu pożarniczego.

  wróć...

• Operowanie prądami gaśniczymi >>

  Operowanie prądami gaśniczymi

  Aby skutecznie i bezpiecznie operować prądami gaśniczymi warto kierować się doświadczalnie i praktycznie wypracowanymi zasadami:strumień kierujemy w miejsce najbardziej zagrożone, stwarzające możliwość rozszerzenia się pożaru

  prąd należy kierować możliwie najbliżej od pożaru, stanowisko zaś powinno być umieszczone na równi lub wyżej niż płonący matertiał

  płonące powierzchnie pionowe gasi się w kierunku z góry na dół, w ten sposób do gaszenia dolnych parti ściany wykorzystujemy ściekjącą wodę

  nie wolno działać prądem wodnym na silnie ogrzane elementy konstrukcji nośnej budynku, aby nie spowodować zawalenia się konstrukcji

  mocno rozgrzane elementy stalowe, betonowe, żelbetonowe należy schładzać stopniowo, najlepiej przy wykorzystaniu prądów kroplistych

  materiały sypkie i rozproszone gasi się prądami rozproszonymi

  aby uniknąć rozprzestrzeniania się pożaru przez otwory okienne i drzwiowe, należy podczas prowadzenia natarcia cały czas je osłaniać prądami wody

  nie wolno kierować prądów gaśniczych na urządzenia i instalacje elektryczne przed odcięciem dopływu energii elektrycznej

  wróć...

• Zasady gaszenia pianą >>

  Zasady gaszenia pianą

  Ochotnicze straże pożarne podczas działań gaśniczych rzadko używają piany. Wiele OSP bowiem nie posiada odpowiedniego sprzętu do wytwarzania i podawania piany, rzadkością jest też wyposażenie ochotników w dostateczne ilości środków pianotwórczych. Wiąże się to niewątpliwie ze szczupłością środków finansowych na ochronę przeciwpożarową, jakimi dysponują samorządy lokalne. Niemniej część OSP, zwłaszcza wchodzących w skład KSRG, z powodzeniem wykorzystuje podczas pewnych zdarzeń pianę gaśniczą. Idąc za przykładem chciałoby się, aby coraz większa liczba jednostek stosowała w działaniach środki o wyższej w wielu sytuacjach skuteczności.

  Działanie gaśnicze piany mechanicznej, która jest silnie spienioną mieszaniną wody, środka pianotwórczego i powietrza, polega na pokryciu warstwą izolującą powierzchni płonącego materiału i odcięcia dopływu powietrza. Pozbawione dostępu powietrza (a więc tlenu), ognisko pożaru musi zgasnąć. Inne walory gaśnicze piany, to obniżanie temperatury płonącego materiału, a także tłumienie płomieni.

  Chcąc uzyskać odpowiedni efekt gaśniczy musimy podawać pianę o odpowiedniej gęstości. Piana zbyt gęsta nie rozpływa się dobrze po gaszonej powierzchni, zaś zbyt rzadka może nie być odpowiednio spoista i nie tworzyć szczelnej warstwy pokrywającej gaszony materiał. Pianę wykorzystujemy do działań o różnym charakterze, a w związku z tym potrzebne są nam różnorodne cechy piany. Możemy je uzyskać stosując szeroki zakres spienienia. W zależności od liczby spienienia (a więc: stosunku objętości piany do ilości wodnego roztworu środka pianotwórczego, zużytego do wytworzenia piany) rozróżniamy trzy rodzaje pian gaśniczych:

  piana ciężka (o liczbie spienienia do 20)

  piana średnia (o liczbie spienienia od 20 do 200)

  piana lekka (o liczbie spienienia powyżej 200)

  Liczba spienienia ma ścisły związek z ciężarem właściwym piany, który z kolei wpływa na zakres stosowania. Dla nas, strażaków, ważne jest, na jaką odległość możemy pianę podawać. Badania i praktyka wykazują, że prąd piany ciężkiej możemy skierować na źródło ognia na odległość 20 metrów w poziomie i ok. 13 m w pionie. Przy wykorzystaniu działek samochodowych rzut piany może wynieść ok.60 m. Rzut piany średniej z wytwornicy może już co najwyżej wynieść od 2 do 6 metrów. Piana lekka natomiast rozchodzi się bezpośrednio z wylotu rękawa agregatu pianowego. O ile wraz ze wzrostem liczby spienienia zmniejsza się odległość rzutu piany, o tyle zwiększa się jej ilość (jej objętość). Dlatego też prądami piany ciężkiej będziemy działać w natarciu lub obronie na konstrukcje budynków, np. ściany, pianę średnią wykorzystamy do pokrywania przede wszystkim powierzchni płonących zbiorników z cieczami, zaś przy wykorzystaniu piany lekkiej będziemy wypełniać płonące pomieszczenia, np. piwnice.

  Mówiąc o gaszeniu pianą trzeba wskazać także jej wady. Przede wszystkim pamiętajmy o tym, że zawiera ona wodę nie destylowaną, a więc jest przewodnikiem prądu elektrycznego. Zawartość wody sprawia także, że nie wolno stosować piany do gaszenia materiałów chemicznych reagujących z wodą. Piana wykazuje też brak trwałości w kontakcie z cieczami spolaryzowanymi takimi jak: etanol, metanol, aceton czy etery.

  Zasady podawania prądów piany. Podając prądy piany należy uwzględnić podstawowe zasady:

  Grubość warstwy piany powinna zależeć od rodzaju płonącego materiału i orientacyjnie wynosić:

  dla ciał stałych - do 10 cm,

  dla cieczy (zależnie od temp. zapłonu) - od 10 do 20 cm

  dla działań w obronie - od 5 do 7 cm

  Podobnie jak w przypadku wody, piana powinna być ułożona w natarciu w strefie spalania , w obronie zaś w pasie przyległym do czoła pożaru,

  W przypadku gaszenia cieczy palnych należy pamiętać, aby:

  przed rozpoczęciem gaszenia uzyskać właściwą gęstość

  nie wbijać piany w głębsze warstwy cieczy

  podawać pianę na ścianki zbiornika, by następowało łagodne spływanie piany na powierzchnię cieczy

  Gasząc rozlane lub rozlewające się ciecze pianę podajemy zakosami, spychając płomienie na siebie.

  Podczas gaszenia ciał stałych operujemy prądem od swojej strony tak, aby pokryć całą płonącą powierzchnię. Ściany pionowe pokrywamy pianą od dołu.

  Przystępując do gaszenia pianą średnią lub lekką musimy zwrócić uwagę na bezpieczeństwo ratownika. Będzie on bowiem działał w bezpośrednim sąsiedztwie strefy spalania. Należy w tym celu wykorzystać odzież żaroodporną lub zmniejszyć np. za pomocą prądów piany ciężkiej działanie płomieni i promieniowani cieplnego.

  Do gaszenia powierzchni płonących na przestrzeni otwartej nie stosuje się piany lekkiej. Wiatr, a także konwekcyjny ruch powietrza mogą powodować przemieszczanie się piany, a tym samym odsłanianie gaszonych fragmentów powierzchni i ponowne pojawianie się ognia.

  Piana lekka nadaje się najbardziej do wypełniania przestrzeni płonących pomieszczeń. Duże ilości (przy wysokiej liczbie spienienia) piany szybko wypełnią mieszkania, piwnice. Aby uniknąć na skutek wzrastającego ciśnienia w pomieszczeniu cofnięcia się piany, należy wykonywać otwór odpowietrzający. Może to być proste wybicie szyby w górnej części pomieszczenia. Przed zastosowaniem piany lekkiej należy upewnić się, czy w pomieszczeniu nie przebywa człowiek.

  Stosowanie piany należy starać się ograniczać w miejscach, gdzie znajdują się przedmioty stanowiące dużą wartość materialną lub kulturową. Piana bowiem posiada silne właściwości niszczące i może okazać się, że straty wtórne są nie mniejsze niż wywołane pożarem.

  wróć...

• Gaszenie pożarów lasów >>

  Gaszenie pożarów lasów

  Porównując w danych statystycznych udział w walce z pożarami Państwowej Straży Pożarnej i sekcji ochotniczych straży pożarnych zauważamy, że zdecydowana przewaga sit i środków OSP nad PSP występuje podczas akcji ratowniczo-gaśniczych w lasach. Pożary te mają różny charakter. Wynika on z warunków atmosferycznych, pory roku, rodzaju drzewostanu i poszycia leśnego, z możliwości zauważenia pożaru i sprawnego zaalarmowania straży, jakości dróg dojazdowych itd.Zagrożenie wyraźnie wzrasta w okresie wczesnej wiosny, kiedy odsłania się po zniknięciu śniegu sucha, ubiegłoroczna roślinność leśnego poszycia, a świeże trawy i liście roślin jeszcze jej nie pokrywają. Wzrasta także w miesiącach letnich, kiedy wysokie temperatury powietrza wysuszają ściółkę, powodując jej bardzo niską wilgotność. Na rozwój pożaru najbardziej narażone są lasy iglaste skupiające sosny, świerki, jodły i modrzewie. Drzewa iglaste bowiem zawierają znacznie więcej palnej żywicy, ponadto poszycia lasów iglastych pokryte są dużą ilością palnych igieł i szyszek. Nie bez znaczenia jest również wiek drzew. Pożar znacznie szybciej ogarnie młode drzewostany, szczególnie zagajniki. Rodzaje pożarów lasów możemy podzielić na:

  podpowierzchniowe,

  pokrywy gleby,

  upraw, podszytów i podrostów,

  całkowite drzewostanu.

  Pożary przyziemne, bo tak nazywamy trzy pierwsze rodzaje, mogą mieć, w zależności od wilgotności, warunków meteorologicznych, składu runa i ukształtowania terenu, różną intensywność rozwoju. Zazwyczaj intensywność wynosi od 1 do 5 m/min. Zdarza się jednak, że w warunkach sprzyjających osiąga prędkość 15 m/min. Ogień, w przypadku pożaru przyziemia, nie jest wysoki, osiąga zazwyczaj wysokość od kilku centymetrów do 2 metrów. Rozprzestrzenianie się pożaru następuje we wszystkich kierunkach, z tym że czoło pożaru przesuwa się najszybciej w tym kierunku, w którym wieje wiatr. Powierzchnia pożaru przyjmuje zatem kształt elipsy.

  Z pożarami całkowitymi mamy do czynienia wtedy, kiedy ogień, spalając igliwie, ściółkę i podrosty, obejmuje korony drzew. W takim przypadku następuje całkowite zniszczenie lasu. O ile temperatura podczas palenia poszycia kształtuje się zazwyczaj w granicach 400 st. C, o tyle przy całkowitym spaleniu drzewostanu osiąga wysokość 600-800 st. C, a nawet przy powstaniu silnych prądów powietrznych może dojść do 1000 st. C. Wzrasta też przy pożarach całkowitych intensywność rozwoju, może się wahać w granicach 40-400 m/min. Ponieważ między intensywnością rozwoju ognia w konarach drzew i w poszyciu istnieje duża różnica, intensywność pożaru wierzchołkowego (koron drzew) po pewnym czasie zostaje wyhamowana, następuje wyrównanie frontów obydwu pożarów, a potem ponownie dochodzi do intensyfikacji spalania. Bardzo szybki rozwój pożaru wierzchołkowego sprawia, iż działania ratownicze są bardzo trudne. Mogą być przy tym bardzo niebezpieczne, zwłaszcza ze względu na zjawisko gwałtownego wypalania olejków eterycznych. Szybko przesuwający się po konarach drzew ogień nie zdąży wypalić całkowicie wydzielających się pod wpływem temperatury z drzew olejków eterycznych. Olejki więc gromadzą się w strefie pożaru, a zgromadzone w groźnych ilościach powodują wybuchy. Wybuchy te rozrzucają w dużym promieniu płonące głownie, iskry i tworzą nowe zarzewia pożaru. Pożary lasów osiągają dosyć często duże powierzchnie, gdyż są późno zauważane. Akcje ratowniczo-gaśnicze muszą więc być prowadzone przy użyciu dużych sił i środków. Potrzebne jest nierzadko również wsparcie strażaków przez służby leśne, wojsko, a także ludność cywilną.

  Podczas akcji w lasach nie brak bowiem wielu czynności ratowniczych wymagających wysiłku fizycznego (wykonywanie przerw ogniowych, przysypywanie ziemią płonącego poszycia). Ratowanie lasu wymaga dobrego rozpoznania sytuacji, a to z uwagi na niedostępność i złą widoczność może być bardzo trudne. Prowadząc rozpoznanie trzeba jednak określić:

  miejsce pożaru i jego rozmiary,

  kierunek (kierunki) i szybkość rozszerzenia się pożaru,

  zagrożenie obiektów zlokalizowanych w lesie (ośrodki wypoczynkowe, obozowiska, leśniczówki),

  drogi dojazdu i dojścia do ognisk pożaru,

  punkty czerpania wody do celów gaśniczych.

  Gaszenie pożarów podpowierzchniowych. Pożary podpowierzchniowe rozwijają się w miarę wolno, jednak ich gaszenie może być kłopotliwe. Trudności mogą wystąpić szczególnie wtedy, gdy pali się podłoże torfowe na sporej głębokości. Niełatwo wówczas do tlących się pokładów dotrzeć ze środkiem gaśniczym, nawet przy wykorzystaniu środków zwilżających. Najskuteczniejszą metodą jest otaczanie palących się obszarów wykopem sięgającym poniżej palnego złoża lub sięgającym do warstwy wody podskórnej. Jeśli wykonanie wykopów jest niemożliwe, należy wprowadzić stały nadzór, by gasić powstające na powierzchni gleby ogniska zewnętrzne.

  Gaszenie pokrywy gleby. Nierzadko w starym, rzadkim lesie, gdzie brak podrostów i podszytów, a glebę pokrywa jedynie warstwa suchych igieł, liści i szyszek, płonie pokrywa gleby. Działania ratownicze są w takich przypadkach stosunkowo proste. Należy wówczas, wykorzystując natarcie frontalne, zatrzymać wodą ogień na głównym kierunku rozwoju, a następnie przechodzić do gaszenia na całym obwodzie. Można również, jeśli pozwala na to posiadany sprzęt, wykonać dwutrzymetrowy pas izolacyjny poprzez przeoranie gleby lub położenie warstwy piany. Ogniska pożaru mogą być także zasypywane ziemią.

  Gaszenie podrostów i podszytów. Pożary podszytów i podrostów mogą przekształcić się w pożar drzewostanu. Rozwijają się znacznie szybciej niż ogień na pokrywie gleby. Walka z nimi wymaga zatem szybszego działania i dużej czujności. Małe powierzchnie można gasić prądami wody, a nawet przy użyciu tradycyjnych narzędzi takich jak łopaty. Płonącą powierzchnię można okopywać zasypując ogniska ziemią. Ogień na podrostach można tłumić przy wykorzystaniu gałęzi. Większe powierzchnie wymagają skuteczniejszych działań. Za pomocą pługów można wykonać bruzdy izolacyjne przed frontem lub wokół pożaru. Do odizolowania płonącej powierzchni od zagrożonych partii lasu wykorzystuje się także pianę gaśniczą. Prądy gaśnicze należy wprowadzać od strony frontu pożaru, a następnie płonącą część lasu okrążać. Wskazane jest tworzenie ruchomych stanowisk gaśniczych (wyższe efekty gaśnicze), pozostawiając prądownikowi w dyspozycji rezerwę linii wężowej. Przy intensywnym rozwoju można wykorzystać działka zamontowane na samochodach podczas przemieszczenia się samochodów. Do gaszenia dużych powierzchni podszytu mogą być skierowane samoloty.

  Gaszenie pożarów całkowitych drzewostanu. Pożary drzewostanów obejmują duże przestrzenie. Walka z nimi jest bardzo trudna. Wejście ze sprzętem gaśniczym i pomocniczym do frontu pożaru przesuwającego się wśród drzew jest niemożliwe. Należy więc do stawienia pożarowi oporu wykorzystywać naturalne przerwy na drodze rozwoju ognia. Mogą to być leśne drogi, rzeki, przecinki. Naturalne przerwy, zanim dojdzie do nich front pożaru, należy oczyszczać, poszerzać, aby uniemożliwić ogniowi przedostanie się przez nie na dalsze partie lasu. Tam gdzie przerw naturalnych nie ma, trzeba wykonać przerwy sztuczne. Oczywiście musi być zachowana odpowiednia odległość (średnio 200-250 m) od czoła ognia do miejsca wykonywania przerwy, aby była szansa przeprowadzić wycinkę drzew, zanim do danego miejsca dojdzie pożar. Drzewa powinny być wycinane lub przewracane za pomocą odpowiedniego sprzętu w stronę ognia. Szerokość przemy nie powinna być mniejsza od wysokości drzew w sztucznej przerwie należy wykonać pas izolacyjny gleby zmineralizowanej o szerokości nie mniejszej niż 1 m. W przypadku braku odpowiedniego sprzętu (pil spalinowych, pługów, spychaczy) należy próbować wykonać przerwę sztuczną za pomocą piany gaśniczej. W tym celu w bezpiecznej odległości pokrywa się korony drzew od frontu pożaru, z drugiej zaś strony pokrywa się pianą pas poszycia leśnego o szerokości nie mniejszej niż 5 metrów. Natarcie wodą na pożar całkowity drzewostanu musi być bardzo intensywne. Trzeba użyć w tym celu jak największą ilość sil i środków, działając nieprzerwanie prądami wody jednocześnie na korony drzew i podszył. Wskazane jest tworzenie stanowisk ruchomych naziemnych, jak i wykorzystywanie dziatek samochodowych.

  Z uwagi na duże rozmiary tego typu pożarów na miejscu akcju musi być w sposób prawidłowy zorganizowana łączność. Zapewnić trzeba kontakt między wszystkimi stanowiskami gaśniczymi, aby stworzyć możliwość natychmiastowego wycofania strażaków z zagrożonej strefy. W przypadku dużych pożarów całego drzewostanu działania ratowniczo-gaśnicze wspierane są przez samoloty i śmigłowce. Po zlokalizowaniu pożaru stanowiska gaśnicze na samochodach zastępuje się naziemnymi, co ułatwia dogaszanie małych ognisk. Z uwagi na możliwość pozostania (po zakończeniu działań ratowniczo-gaśniczych) ukrytych zarzewi ognia, teren pożaru należy otoczyć pasem izolacyjnym, a także zapewnić dozór pogorzeliska.

  wróć...

• Oznakowywanie i zabezpieczenie miejsca akcji >>

  Oznakowywanie i zabezpieczenie miejsca akcji

  Prawidłowe oznakowanie i zabezpieczenie miejsca wypadku zapewnia bezpieczeństwo zarówno poszkodowanym, osobom postronnym, jak również ratownikom udzielającym pomocy. Do oznakowania można wykorzystywać:

  taśmy odblaskowe

  lampy pulsacyjne

  stożki ostrzegawcze, zapory i znaki drogowe

  trójkąty ostrzegawcze

  samochody służb

  ratowniczych z włączonymi światłami alarmowymi

  samochody prywatne z włączonymi światłami awaryjnymi

  umundurowanych ratowników wyposażonych w lizaki, latarki, pałeczki sygnalizacyjne itp.

  Wybierając sposób znakowania należy uwzględnić m.in. uwarunkowania terenowe (zakręt, wzniesienie), atmosferyczne (mgła, oblodzenie, ciemności), nasilenie i szybkość ruchu (zasada "100 metrów przed" na drogach szybkiego ruchu) oraz możliwości osobowo-sprzętowe.

  Miejsce wypadku niezależnie od jego oznakowania, powinno być również zabezpieczone. W tym celu:

  wyłączamy zapłon i wyjmujemy kluczyki ze stacyjki uszkodzonego pojazdu

  rozwijamy i przygotowujemy do użycia prądy gaśnicze piany lub wody

  pokrywamy odpowiednimi środkami rozlewiska paliw

  likwidujemy wycieki gazowego paliwa

  przugotowujemy stanowiska podręcznego sprzętu gaśniczego

  odsuwamy gapiów i odciągamy w bezpieczne miejsce pojazdy zagrożone lub utrudniające akcję

  wstępnie stabilizujemy pojazd

  wskazane jest również wyznaczanie stref:

  pierwszej o promieniu 5m, w której działają ratownicy bezpośrednio realizujący zadania ratownicze

  drugiej o promieniu 10m, w której następuje przygotowanie sprzętu.

  Oznakowując i zabezpieczając miejsce wypadku, pamiętajmy zwłaszcza o właściwym zabezpieczeniu realizujących te zadania strażaków. Oni sami muszą być widoczni i zaopatrzeni w sprzęt ochronny, dobrany w zależności od sytuacji. Nie zawsze dysponowana do akcji jednostka OSP ma za zadanie uwolnić poszkodowanych uwięzionych w samochodach. Często wzywana jest do zlikwidowania wyciekającego z baku paliwa - zagrażającego środowisku naturalnemu. Tok ratowniczego postępowania będzie wtedy uzależniony od: palności paliwa (benzyna - ropa), ozmiarów rozlewiska, podłoża (gleba - asfalt), okolicznej infrastruktury (studziemki kanalizacyjne) i innych terenowo-sytuacyjnych uwarunkowań.

  Zabezpieczając teren akcji, najlepiej zastosować jedną lub kilka z wymienionych poniżej metod działania:

  pokryc pianą gaśniczą łatwo palne rozlewiska paliwa

  obwałować teren, nie dopuszczając do nadmiernego rozlewu (zwłaszcza z asfaltu w kierunku gleby) lub wypłynięcia cieczy do kanalizacji ulicznej

  zastosować preparaty do usuwania skażeń olejowych i tłuszczowych

  zastosować sorbenty wchłaniające paliwa i oleje

  zabrać tzw. odpady poakcyjne.

  wróć...

• Ewakuacja ludzi >>

  Ewakuacja ludzi

  Wybuchające pożary są niekiedy tym tragiczniejsze, że ofiarami ich padają ludzie. Szybko rozszerzający się ogień, zadymienie, wysoka temperatura, wydzielające się w środowisku pożaru gazy toksyczne mogą zaatakować człowieka tak niespodziewanie, że samodzielne uratowanie się staje się niemożliwe. Człowiek może wówczas liczyć jedynie na pomoc z zewnątrz. Szybka interwencja straży pożarnej, przygotowanej do sprawnego przeprowadzenia ewakuacji może uratować niejedno życie.

  Ewakuacja ma więc na celu wyniesienie lub wyprowadzenie poza strefę zagrożoną ludzi, zwierząt lub mienia.

  Zasady prowadzenia ewakuacji ludzi. Czynności ewakuacyjne należy rozpocząć bezpośrednio po zauważeniu pożaru i stwierdzeniu, że zagrożone jest życie lub zdrowie człowieka. Podejmując decyzję o przeprowadzeniu ewakuacji należy koniecznie pamiętać, że:

  trzeba ustalić liczbę osób do ewakuacji,

  zdobyć informacje o stanie zdrowia zagrożonych osób,

  w pierwszej kolejności należy ewakuować ludzi z pomieszczeń, w których powstał pożar i pomieszczeń bezpośrednio zagrożonych pożarem,

  należy dokładnie wskazać drogi ewakuacyjne.

  Rozpoczynając ewakuację trzeba dokładnie poinformować ludzi o zaistniałej sytuacji, wskazać kierunek i sposób opuszczenia rejonów zagrożonych. Trzeba ją ogłosić w takiej formie, by wszyscy jednoznacznie zrozumieli, iż zachodzi konieczność natychmiastowego opuszczenia pomieszczeń lub obiektu. Czynności ewakuacyjne należy przeprowadzić sprawnie, nie dopuszczając do chaosu. Ewakuacja ludzi jest szczególnie utrudniona w przypadku zagrożenia ludzi chorych i niepełnosprawnych. Wymaga ona bowiem użycia specjalnego sprzętu lub umiejętnego wyniesienia na rękach poszkodowanych lub zagrożonych osób.

  Sposoby ewakuowania osób chorych i niepełnosprawnych. Chore osoby najłatwiej ewakuować przy użyciu noszy lub w pozycji siedzącej przy użyciu krzesła. W przypadku braku odpowiedniego sprzętu można osobę wyprowadzić oplatając rękami ratowanego ramiona dwóch ratowników lub wynieść stosując: chwyt "kończynowy", "stoteczkowy" lub "huśtawkowy".

  W chwycie "kończynowym" jeden ratownik chwyta ewakuowanego pod pachy stojąc za jego głową, drugi zaś pod kolana stojąc tyłem do ratowanego.

  Wykorzystując chwyt "na stołeczku" strażacy splatając dłonie tworzą siedzenie, na którym umieszczają ratowanego. Ratowany zaś trzyma strażaków za szyję.

  Przy chwycie "huśtawkowym" ratownicy tworzą siedzenie ze swoich rąk zewnętrznych i na nich siada ratowany. Z rąk wewnętrznych tworzą oparcie dla chorej osoby. W przypadku ratowania osoby chorej przez jednego ratownika można stosować chwyty: "strażacki", "tłumokowy", "na barana", "biodrowy", "kołyskowy", "ciągniony".

  Chwyt "strażacki" polega na przełożeniu jednej ręki między nogami ratowanego, ułożeniu osoby ratowanej na barkach i chwyceniu przełożoną rękę między nogami za nadgarstek ręki zwisającej z przodu. Druga ręka ratownika jest wolna, co umożliwia mu poruszanie się nawet po drabinie.

  Przy chwycie "tłumokowym" strażak układa ewakuowanego na swoich plecach tak, aby jego ręce zwisały swobodnie na piersi strażaka. Podczas ewakuowania ratownik jedną ręką trzyma rękę ratowanego z przodu, drugą zaś może podtrzymywać jego uda z tyłu.

  Wykorzystując chwyt "na barana" ratowanego umieszcza się na plecach ratownika, aby ratownik mógł obydwoma rękami podtrzymywać jego uda. Ratowany zaś może chwycić rękami ramiona ratownika.

  Przy chwycie "biodrowym" strażak przysiada tyłem przy osobie leżącej, ujmuje ją jedną ręką pod pachami od strony pleców, a drugą pod kolanami. Po uchwyceniu podnosi się z pozycji siedzącej i pochylony do przodu wynosi ratowanego.

  Chwyt "kołyskowy" polega na uchwyceniu ewakuowanego w taki sposób, w jaki chwyta się małe dziecko i wyniesieniu, tak jak dziecko przed sobą.

  Do zastosowania chwytu "ciągnionego" potrzebny jest koc. Osobę ratowaną układa się na kocu i ciągnie na kocu od strony głowy. Metoda ta może być wykorzystywana do ratowania osób o dużej wadze. Można ją jednak stosować tylko na powierzchniach poziomych i płaskich.

  Sprzęt pożarniczy do ewakuacji ludzi. Metody ewakuacji, o których mowa była wyżej, mogą być stosowane, jeśli zachowane są bezpieczne wyjścia z budynku. W przypadku odcięcia przez pożar wyjść przez korytarze i klatki schodowe należy wykorzystać sprzęt pożarniczy umożliwiający ewakuację z dachów, balkonów, okien. Do tego celu wykorzystywane są:

  drabiny mechaniczne,

  podnośniki hydrauliczne,

  skokochrony,

  wory ratownicze,

  linkowe urządzenia ratownicze,

  śmigłowce.

  Drabiny i podnośniki. Drabiny i podnośniki umożliwiają ewakuowanie ludzi z dużych wysokości. Wyższe od podnośników drabiny mogą być wysuwane do wysokości 50 m. Instalowane przy urządzeniach tych kosze umożliwiają ratowanie osób nawet niepełnosprawnych i dzieci. Wykorzystywanie drabin i podnośników uwarunkowane jest wieloma czynnikami: możliwością dojazdu, siłą wiatru, przeszkodami w postaci przewodów elektrycznych, drzew, tarasów. Podnośniki hydrauliczne, w zasadzie o mniejszym zasięgu, mają własne zalety: dużo wyższy udźwig kosza, możliwości pracy przy większym wietrze (sztywniejsze ramiona), większą manewrowość kosza.

  Wory ratownicze. Wory ratownicze można wykorzystać do ratowania ludzi sprawnych fizycznie z wysokości do 20 m. Ratowany wpuszczany do wora musi być pozbawiony wszelkich przedmiotów ostrych, które mogłyby uszkodzić ciało lub wór. Do obsługi wora potrzebnych jest dziewięciu strażaków: - trzech przy oknie na określonej kondygnacji, sześciu na dole do trzymania urządzenia. Ratowanego ewakuuje się głową w dół, w pozycji leżącej na plecach.

  Skokochrony. Sprzętem ratowniczym umożliwiającym ewakuację ludzi sprawnych fizycznie może być skokochron. Stosuje się go wówczas, gdy utrudnione lub niemożliwe jest wykorzystanie innego sprzętu. Jest to pneumatyczna poduszka, na którą ludzie mogą wyskakiwać z wysokości do 16 m. Poduszkę napełnia się powietrzem z butli powietrznej. Po każdym wykonanym skoku powietrze w skokochronie należy uzupełniać. Przy wykorzystaniu tego sprzętu na kondygnacji, z której prowadzi się ewakuację, musi przebywać strażak, który instruuje osobę ratowaną, w jaki sposób ma wykonać skok.

  Linkowe urządzenia ratownicze. Do działań ewakuacyjnych prowadzonych przez straże pożarne wykorzystywane są najczęściej aparaty ratunkowe "Rollgliss". Można przy ich użyciu ratować osoby niepełnosprawne, niedołężne lub nieprzytomne. Aparaty mogą być użyte przy wykorzystaniu do zawieszenia trwałego elementu budynku lub przy wykorzystaniu drabiny mechanicznej.

  wróć...