Środek gaśniczy
-to substancja w postaci ciała stałego (proszek),ciekłego (woda) lub gazowego (dwutlenek węgla), który po odpowiednim wprowadzeniu do strefy ognia powoduje przerwanie procesu palenia. Do środków gaśniczych zalicza się również pianę gaśniczą, inne gazy obojętne jak azot, argon. Dobór odpowiedniego środka gaśniczego zależy od rodzaju chronionego mienia,palących się materiałów, wielkości pożaru, właściwośc i gaśniczych wybranego środka oraz od wielu innych czynników. Obowiązuje odpowiedni zakres stosowania środków gaśniczych w zależności od grupy pożaru. Zasadą jest przestrzeganie stosowania odpowiedniego środka gaśniczego do danej grupy pożarów:
Pożary grupy A - (ciała stałe) można gasić wodą , pianą dwutlenkiem węgla ze zmniejszonym efektem oraz odpowiednimi proszkami gaśniczymi.
Pożary grupy B - (ciecze i i ciała stałe topiące się) można gasić pianą, dwutlenkiem węgla i innymi gazami obojętnymi oraz proszkiem gaśniczym.
Pożary grupy C - (gazy) można gasić proszkami gaśniczymi,dwutlenkiem węgla oraz rozproszoną wodą.
Pożary grupy D - (metale lekkie) można gasić specjalnymi proszkami.
Pożary grupy F - (oleje i tłuszcze pochodzenia roślinnego i zwierzęcego w urządzeniach kuchennych) można gasić pianą, proszkiem i dwutlenkiem węgla.
Pożary instalacji oraz urządzeń elektrycznych będących pod napięciem można gasić gazami obojętnymi, proszkiem.
DWUTLENEK WĘGLA
Dwutlenek węgla :bezbarwny gaz; cięższy od powietrza; bez zapachu;niepalny; przyciśnieniu około 40 atmosfer skrapla się i w postaci skroplonej przechowywany jest w gaśnicach, agregatach, butlach; nie przewodzi prądu elektrycznego;
Dwutlenek węgla:
zalety:
- Niska Cena.
- Łatwoć otrzymywania.
wady:
- Toksyczny (15% objętości w powietrzu, gdzie przebywają ludzie powoduje utratę przytomności)
- Zastosowanie tylko w pomieszczeniach o niewielkiej kubaturze.
- Konieczność stosowania ciężkich butli wysokociśnieniowych.
Zasady dotyczące gaszeniem dwutlenkiem węgla:
-Gasząc poprzez działanie miejscowe, należy podejść blisko ogniska pożaru i po uruchomieniu gaśnicy lub agregatu skierować dyszę na palącysię obiekt starającsię ułożyć warstwę gazu wokół niego.
- Znaczniewiększą skuteczność uzyskujemy gasząc przez wypełnienie pomieszczenia,należy przy tym pamiętać o usunięciu ludzi i zwierząt oraz zamknięciu otworów.
- Za pomocą dwutlenku węgla nie gasimy palącej się naczłowieku odzieży ze względu na możliwość spowodowania obrażeń -śnieżnobiałe grudki mają temperaturę -79 stopni Celsjusza.
WODA
Woda- Ogólnodostępny, najtańszy środek gaśniczy. Podstawowe działanie gaśnicze to chłodzenie (odbieranie energii cieplnej), pochodne działanie to rozrzedzenie stężenia tlenu (po odparowaniu). Z jednego litra odparowanej wody powstaje 1700 litrów pary.
Zalety wody:
- Stosunkowo łatwo dostępna
- Niska cena
- Przyjazna dla środowiska naturalnego
Wady wody:
- Powoduje straty po pożarowe, zawilgocenie
- Ze względu na wysoką temperaturę krzepnięcia są problemy ze stosowaniem wody przy ujemnych temperaturach.
Przeciwwskazania w stosowaniu wody:
- Pożary materiałów z którymi woda wchodzi w reakcje chemiczne (sód, potas,wapń, karbid) - zagrożenie wybuchem.
-Pożary cieczy palnych lżejszych od wody i nie rozpuszczających się w niej zachodzące w otwartych zbiornikach - zagrożenie wykipienie cieczy.
- Pożary olei i tłuszczy wrzących w wysokich temperaturach.
- Pożary, w których istnieje niebezpieczeństwo podania wody na powierzchnię kwasów - groźba poparzenia.
- Pożary urządzeń pod napięciem oraz w sąsiedztwie urządzeń i instalacji elektrycznych - niebezpieczeństwo porażenia prądem.
-Pożary materiałów spalających się w wysokich temperaturach bezpłomienia -termiczny rozkład wody i wydzielanie wodoru tworzącego zpowietrzem mieszaninę wybuchową.
- Pożary w obiektach, w którychznajdują się przedmioty o szczególnej wartościmaterialnej, kulturowej,technicznej czy użytkowej, ze względu na niszczące działanie wody.
Prądy wodne dzielimy na :
- zwarte
- rozproszone (kropliste i mgłowe)
Prąd zwarty - jest to strumień odziałaniu miejscowym, a więc o dużej energii mechanicznej. Jest to dużym atutem w sytuacji gdy podejmujemy gaszenie zdużej odległości, gdy strumień wody chcemy skierować w określony punkt, lub gdy zachodzi potrzeba zbijaniapłomieni.
Cechy charakterystyczne i zastosowanie prądu zwartego:
- Możliwość prowadzenia działań ze znacznej odległości.
- Duża łatwość przenikania bezpośrednio do strefy spalania.
- Możliwość naruszenia słabych elementów konstrukcyjnych, poprzez działanie mechaniczne prądu zwartego.
Cechy charakterystyczne i zastosowanie prądu rozproszonego:
- Wysoka skuteczność gaszenia.
- Zdolności osadzania pyłów - używa się je do gaszenia materiałów sypkich iwłóknistych.
-Zdolność pochłaniania promieniowania cieplnego - stosowane są przezratownikaw celach osłony przed tym promieniowaniem podczas wchodzeniado strefyzagrożonej, a także do schładzania nagrzanych powierzchni,które przygwałtownym podaniu zbyt dużej ilości wody mogłyby ulecdeformacji iuszkodzeniu.
Cechy charakterystyczne i zastosowanie prądu mgłowego:
- Działanie przestrzenne - mimo, iż mają one podobne zastosowanie jak kropliste,to jednak ich działanie jest bardziej efektywne.
- Dzięki zdolnościom do osadzania i wypierania dymów stosuje się je również w określonych sytuacjach do oddymiania.
- Dzięki rozbiciu, podawanego pod dużym ciśnieniem, strumienia wody osiąga sięlepszą skuteczność gaśniczą.
Zasady operowania prądami wody:
-Gasząc pożary na powierzchniach pionowych operować prądem wody z góryna dół,podobnie przy dwóch różnych płaszczyznach poziomych.
-Działając w obronie kierować prądy wody w miejsca najbardziej zagrożone,zwrócić uwagę na otwory w ścianach starając się je osłaniać prądami wody.
- Przy pożarach w obiektach gdzie występuje silne zapylenie (młyny, suszarnie)oraz przy gaszeniu materiałów sypkich i strzępiastych stosować prądy rozproszone.
- Pożary ukryte należy gasić z jednoczesną rozbiórką elementów budowlanych.
- Woda może być podawana i zatrzymywana tylko na wyraźne polecenie przodownika.
- Bezwzględnie pamiętać o niebezpieczeństwie grożącym wskutek oddziaływania wodą na urządzenia pod napięciem.
PIANA GAŚNICZA
Piana Gaśnicza - to nagromadzenie napełnionych powietrzem pęcherzyków wytworzonych z roztworu pianotwórczego, stosowane w celach gaśniczych.
Środek pianotwórczy + woda = Wodny Roztwór Środka Pianotwórczego => WRŚP + gaz (powietrze, azot)= PIANA
Do wytwarzania piany gaśniczej i podawania jej na miejsce pożaru służy sprzęt pianowy.
Podział pian (wg liczby spienienia):
- Piana ciężka - LS od 1 do 20
- Piana średnia - LS od 21 do 200
- Piana lekka - LS powyżej 201
Piana ciężka: Działanie gaśnicze polega na tłumieniu i chłodzeniu. Przy gaszeniu ciał stałych działanie chłodzące jest praktycznie decydujące. Piana ciężka ma większą zdolność gaśniczą niż piany lekkie. Piana podawana może być przez prądownice do podawania piany. Stosowana jest do gaszenia cieczy palnych,do gaszenia stałych materiałów tworzących żar, do ochrony obiektów zagrożonych pożarem.
Piana średnia: Działanie gaśnicze polega przede wszystkim na tłumieniu i chłodzeniu(efekt chłodzący jest większy niż w przypadku piany lekkiej). Piana ta podawana jest z wytwornic pianowych. Stosowana jest do pokrywania zagrożonych obiektów oraz do wypełniania pomieszczeń. Możebyć stosowana na otwartej powierzchni.
Piana lekka: Działanie gaśnicze polega przede wszystkim na tłumieniu. Z uwagi na bardzo małą zawartość wody, efekt chłodzący nie ma dużego znaczenia.Piana podawana jest z agregatów do piany lekkiej lub generatoru piany lekkiej.Stosowane jest przede wszystkim do wypełniania dużych pomieszczeń, kopalniach itp.
Piana gaśnicza:
Zalety:
- Większa skuteczność gaśnicza niż wody.
- Dobre zabezpieczenie gaszonych cieczy, obiektów przed ponownym zapaleniem.
- Zabezpieczanie gaszonych cieczy przed nadmiernym parowaniem.
Wady:
- Działają drażniąco na skórę i oczy.
- Mogą powodować straty po pożarowe.
- Niszczą sprzęt pożarniczy.
Zasady obowiązujące podczas podawania piany gaśniczej:
-Grubość warstwy piany dostosowujemy do rodzaju palącego się materiału ora zrealizowanego zadania taktycznego, powinna w przybliżeniu wynosić:dla ciałstałych około 10 cm, dla cieczy palnych w zależności od temperatury zapłonu od10 cm do 20 cm, dla piany gaśniczej stosowanej wobronie grubość warstwy powinna wynosić od 5 cm do 7 cm.
- Przy podawaniu prądów piany średniej i lekkiej należy zastosować odpowiednie środki ochrony osobistej oraz zabezpieczenie przodowników z powodu niewielkiego zasięgu strumienia gaśniczego.
- Ze względu na właściwości niszczące piany należy stosować ją bardzo ostrożnie podczas pożarów, gdzie występują materiały stanowiące znaczna wartość materialną, kulturową czy techniczną.
- Nie wolno podawać piany w obecności urządzeń i przewodów elektrycznych znajdujących się pod napięciem.
-W przypadku równoczesnej pracy wodą i pianą nie należy kierować prądów wody na miejsca, w których ułożono warstwy piany, gdyż spowoduje to jej wymywanie.
PROSZKI GAŚNICZE
Proszki gaśnicze -są to sproszkowane mieszaniny kilku składników(mających właściwościgaśnicze) w postaci ciał stałych. Od składu chemicznego proszku,wielkości i kształtu ziaren zależy skuteczność ganicza proszku i zakres jego zastosowania.
Proszki gaśnicze dzielimy na:
- Proszki typu ABC
- Proszki typu BC
- Proszki typu D
Działanie gaśnicze proszków typu ABC i BC polega na mechanizmie chemicznym (zachodzą reakcje chemiczne) i fizycznym - zasypywanie proszkiem(odcięcie dopływu tlenu do miejsca pożaru).
Działanie gaśnicze proszku typu D polega tylko na działaniu fizycznym, na odizolowaniu płonącego metalu od utleniacza.
UWAGA: Do pożarów typu D nie można stosować proszków, z których pod wpływem wysokiej temperatury powstaje woda np. proszki węglanowe.Jest to działanie nie tylko nieskuteczne, ale również niebezpieczne ponieważ w strefie pożaru powstają substancje, które spalają się wybuchowo.
Proszki gaśnicze:
zalety:
- Połączenie chemicznego i fizycznego mechanizmu gaszenia powoduje, że proces gaszenia następuje stosunkowo szybko.
- Mogą być stosowane do gaszenia urządzeń elektrycznych pod napięciem oraz pożarów metali lekkich.
wady:
- Mogą mieć negatywny wpływ na środowisko.
- Mogą powodować straty po pożarowe.
- Wysoka cena.
Zasady posługiwania się proszkami gaśniczymi:
- Należy w miarę możliwości odejść od ogniska pożaru, aby w strefę spalania wprowadzać chmurę proszku.
- Na otwartej przestrzeni zajmujemy stanowiska gaśnicze z wiatrem, który naprowadzi chmurę proszku nad ognisko pożaru.
-Używając gaśnic lub małych agregatów do gaszenia urządzeń elektrycznych, należy unikać zbytniego zbliżania wylotu prądownicy do urządzenia znajdującego się pod napięciem.
dop. Według materiałów szkoleniowych do OTWP - "W dotychczas użytkowanych typy gaśnic można było spotkać stare oznakowanie podgrupy pożarów E - które odnosi się do wyznacznika pożarów urządzeń pod napięciem elektrycznym."
"W niektórych krajach wyróżnia się także grupę F – tłuszcze i oleje spożywcze." -źródło: Wikipedia