Orkiestra dęta Ochotniczej Straży Pożarnej w Odrzykoniu
Początki
Początki powstania orkiestry dętej sięgają pierwszych lat XX wieku. Najstarsi członkowie wywodzili się z kapel ludowych obsługujących różnego rodzaju uroczystości jak: wesela, zabawy ludowe, uroczystości kościelne i narodowe. W 1904 wśród najzdolniejszych muzyków zrodziła się myśl zorganizowania zespołu muzycznego. Duży wpływ na jej powstanie miała ówczesna sytuacja polityczna Polski. Wśród młodzieży istniały silne dążenia narodowo-wyzwoleńcze, obserwowano łączenie się młodzieży w zwarte grupy zorganizowane pod szyldem działalności społecznej. Jednym z organizatorów był Piotr Haręzga, patronat nad zespołem objął ówczesny proboszcz parafii ks. Ernest Józef Świątek. Orkiestra przyjęła nazwę „Towarzystwo Muzyczne św. Cecylii”. Z chwilą organizowania orkiestry zaczęto gromadzić środki na zakup instrumentów. Przeprowadzono zbiórkę pieniędzy wśród parafian, a za zebrane środki ks. Świątek dokonał zakupu instrumentów w firmie A. Osmanek w Schonbach-Bohmen w Austrii.
Pierwszy rachunek wystawiony na nazwisko ks. Świątka
z 14 lutego 1906 roku.
Po zakupieniu instrumentów zaczęto gromadzić repertuar utworów muzycznych i przystąpiono do nauki gry na instrumentach z nut. Dyrygent Piotr Haręzga dokształcał się u kompozytora i dyrygenta wojskowej orkiestry p. Mleczko w Jaśle.
Zdjęcie orkiestry sprzed I wojny światowej.
I rząd od lewej: Piotr Haręzga- dyrygent, Stanisław Kuś, Józef Szafran, Tomasz Krasowski
II rząd od lewej: Piotr Haręzga, Józef Szafran, Stanisław Foryś, Stanisław Krasowski
III rząd od lewej: Jan Tomkowicz, Józef Foryś, Józef Feruś
Orkiestra brała udział w licznych imprezach poza Odrzykoniem – w Krośnie, Jaśle i Sanoku. Występowała w Krakowie podczas jubileuszu 500-lecia bitwy pod Grunwaldem na Rynku Krakowskim oraz w Teatrze Starym, gdzie akompaniował Ignacy Paderewski.
Po wojnie działalność orkiestry została wznowiona. Z dużą pomocą w zakupie instrumentów przyszli Odrzykoniacy mieszkający w USA, urządzając zbiórkę pieniężną na ten cel.
W 1923 roku zespół liczył 24 członków, a na stanie było 24 instrumenty.
Odsłonięcie i poświęcenie pomnika
„Poległym Rodakom w walce o wolność w latach 1914-1921”
W okresie międzywojennym orkiestra prowadziła ożywioną działalność kulturalną jak i społeczną. Brała udział w przygotowaniu dożynek, którym patronował Stanisław Cebula- autor pięknych „Pieśni dożynkowych”, a melodie komponował kapelmistrz Piotr Haręzga.
Pochód dożynkowy (1933)
23 lipca 1936 roku zatwierdzono w Urzędzie Wojewódzkim we Lwowie Statut, w którym ustalono nowa nazwę zespołu – Towarzystwo Muzyczne „HARMONJA” w Odrzykoniu.
W czasie okupacji niemieckiej orkiestra nie mogła prowadzić swojej działalności, a instrumenty były przechowywane w domach i stodołach członków orkiestry.
Lata powojenne
Po wojnie reaktywowano zespół pod nazwą towarzystwo muzyczne „HARMONIA”, a głównymi organizatorami byli: Piotr Haręzga, Antoni Pelczar, Józef Zajdel, Franciszek Kućma i Stanisław Nóżka.
W 1964 roku powstało Ognisko Muzyczne w Odrzykoniu, które objęło orkiestrę, a głównym celem było prowadzenie szkolenia młodych kandydatów. Kierownikiem został Franciszek Kućma. W ognisku muzycznym orkiestranci osiągali właściwy poziom artystyczny. Wyrazem tego jest fakt, że kiedy krośnieńskie zakłady pracy zaczęły organizować orkiestry, to w każdej z nich grało część Odrzykoniaków.
13 czerwca 1968 roku doszło do połączenia Zarządów OSP i orkiestry. Otrzymała ona nazwę "Orkiestra Dęta Ochotniczej Straży Pożarnej w Odrzykoniu" i został przyjęty „Regulamin orkiestr dętych OSP”. Nad orkiestrą przejął patronat Zarząd Powiatowy ZOSP w Krośnie, a jej członkowie otrzymali umundurowanie strażackie.
Członkowie orkiestry dętej OSP w Odrzykoniu
W styczniu 1982 roku orkiestra liczyła 44 członków, a dyrygentem był druh Józef Zajdel. Od kilku lat orkiestra uczestniczyła w przeglądach i konkursach Orkiestr Dętych, m.in.: w Krośnie, Rzeszowie, Bieczu, Tarnobrzegu, Łańcucie, Sandomierzu, Iwoniczu-Zdroju, Besku, Rymanowie. Za ten okres zdobyła wiele listów gratulacyjnych, dyplomów, odznaczeń i nagród:
Odznakę Honorową IV-go Stopnia ze Złotym Laurem – 1982r.
Dyplom Honorowy Ministra Kultury i Sztuki – 1982r.
Złoty Medal Za Zasługi Dla Pożarnictwa – 1982r.
Odznakę Honorową za Zasługi dla Województwa Krośnieńskiego – 1989r.
Dotację finansową na zakup instrumentów od Ministra Kultury i Sztuki – 1997r.
Orkiestra na stałe weszła do pejzażu wsi i regionu. Towarzyszy mieszkańcom w chwilach radości i smutku. Bez niej nie odbywa się żadne święto narodowe, strażackie czy kościelne, długo by wymieniać te uroczystości, w których brała udział. Oto niektóre:
Otwarcie Domu Ludowego – 1968r.
Otwarcie Zespołu Szkół w Odrzykoniu – 1983r.
Odsłonięcie pomnika poległych Odrzykoniaków w II wojnie światowej
Odsłonięcie pomnika Tadeusza Kościuszki w 200-setną rocznicę insurekcji – 1994r.
Udział we mszy św. na płycie lotniska w Krośnie podczas V pielgrzymki Ojca Św. ( razem grało ok. 1300 instrumentalistów) – 1997r.
Jubileusz 650-lecia Odrzykonia i Zamku Odrzykońskiego – 1998r.
Odsłonięcie tablicy upamiętniającej 55 rocznicę gaszenia wieży kościelnej – 1999r.
Uroczystość nawiedzenia stolicy archidiecezji przemyskiej przez kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej – 2002r.
Uroczystość 100-lecia przybycia Marii Konopnickiej do Żarnowca – 2003r.
Jubileusze straży pożarnych w gminie i powiecie i in.
Zielone Świątki
Dzień ten ma w Odrzykoniu szczególną wymowę. Od 1968 roku, co dwa lata prowadzony jest nabór i szkolenie młodzieży na członków orkiestry. Właśnie w dniu Święta Ludowego odwiedza się domy młodych ludzi, którzy ukończyli 2-letnie szkolenie, wręcza się kwiaty i dyplomy uznania dla rodziców. Odwiedza się też i „obgrywa” seniorów straży i orkiestry, a także ludzi zasłużonych dla wsi.
Od rana zajeżdżają pod Dom Kultury przystrojone furmanki zaprzężone w pary koni i wożą muzyków po wsi niezależnie od pogody. W czasie ładnej pogody mieszkańcy wychodzą z domów, aby posłuchać dźwięków orkiestry.
Zakończenie
O orkiestrze Odrzykońskiej ukazało się wiele artykułów w prasie lokalnej. Ukazały się opracowania p. Ludwika Łacha pt. „75 lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Odrzykoniu 1910-1987” oraz „Orkiestra Dęta w Odrzykoniu 1904-1989”. Orkiestra stała się nawet, w 1980 r. tematem pracy magisterskiej p. Marty Opoń – studentki WSP im. Jana Kochanowskiego w Kielcach.
Przez skład orkiestry przewinęło się ponad 180 muzyków wyszkolonych w Odrzykoniu. Obecnie orkiestra liczy 56 członków, w tym 6 dziewcząt, jest gruntownie odmłodzona, a chętnych jest więcej niż miejsc. Dużej pomocy udziela Urząd Gminy w Wojaszówce i Wójt Stanisław Blicharczyk. Obecnie dyrygentem jest Edward Cymerman, któremu przekazał pałeczkę Józef Zajdel w 1994 roku.
Orkiestra posiada obecnie świetlicę znajdującą się w Domu Kultury, gdzie zbierają się członkowie w każdą niedzielę na trwających dwie godziny próbach. Wszystkie czynności wykonują społecznie bez żadnego wynagrodzenia.
Osoby
W ciągu 100-letniej działalności orkiestry duży wkład pracy wnieśli kapelmistrzowie:
Piotr Haręzga 1904-1948
Antoni Pelczar 1948-1955
Franciszek Kućma 1955-1968
Józef Zajdel 1968-1994
Edward Cymerman 1994 do chwili obecnej
(Na podstawie opracowania K. Krasowskiego pt.: „100 lat Orkiestry Dętej Ochotniczej Straży Pożarnej w Odrzykoniu”)
Jubileusz 100-lecia
4 li 4 lipca 2004 roku na długo zapisze się w pamięci mieszkańców Odrzykonia. W tym dniu już od samego rana widać było podniecenie wśród ludzi zaangażowanych w przygotowania do uroczystości. Co jeszcze jest do zrobienia? Czy czegoś nie zapomnieliśmy zrobić? Już przed godziną 11-tą większość członków orkiestry i kompanii honorowej jest na miejscu przy Domu Kultury. Zaczynają przyjeżdżać delegacje jednostek OSP z terenu gminy: Bratkówka, Wojkówka, Łęki Strzyżowskie, Łączki Jagiellońskie, Przybówka, Pietrusza Wola, Rzepnik, Wojaszówka, Ustrobna, Bajdy ze Sztandarami. Są też nasi koledzy z sąsiedniej gminy - Korczyny. Jeszcze ostatnie wskazówki dowódcy uroczystości -druha Jana Urbanka- komendanta gminnego, ostatnie poprawki i o godz.11.45 korowód rusza do kościoła parafialnego. Na przedzie jubilatka- orkiestra gra marsza, za nią Sztandar straży Odrzykońskiej, Sztandar Zespołu Szkół w Odrzykoniu, Sztandary pozostałych jednostek, kompania honorowa OSP w Odrzykoniu, a za nimi zaproszeni goście. W pięknym lipcowym słońcu lśnią wypolerowane instrumenty, medale, ordery i daszki czapek strażackich.
Po mszy św. odprawionej przez byłego proboszcza ks. kanonika Kazimierza Poźniaka poczty sztandarowe i goście, prowadzeni przez orkiestrę, przemaszerowali pod Dom Kultury, gdzie odbyła się dalsza część uroczystości. Przy dźwiękach Mazurka Dąbrowskiego podniesiono Flagę Państwową na maszt, który zastąpiła drabina pożarnicza z JRG PSP z Krosna. Część oficjalną rozpoczął Wójt i prezes ZOGm ZOSP RP w Wojaszówce – mgr Stanisław Blicharczyk witając wszystkich przybyłych na tę uroczystość: przedstawicieli władz samorządowych z powiatu ze Starostą Krośnieńskim – Zdzisławem Brają, Radnych do Sejmiku Wojewódzkiego i Rady Gminy, władz związkowych z Vice prezesem ZG ZOSP RP, prezesem ZOW ZOSP RP w Rzeszowie, Senatorem – Januszem Koniecznym i Janem Kilarem – prezesem ZOP ZOSP RP w Krośnie, władz strażackich z Komendantem Wojewódzkim PSP bryg. Kazimierzem Gładyszem i mł. bryg. Januszem Kawalcem – Komendantem Miejskim PSP w Krośnie, przedstawicieli Związku Chórów i Orkiestr w Rzeszowie, księży Odrzykoniaków, poczty sztandarowe, kompanię honorową, mieszkańców Odrzykonia. Głos zabierali także goście, którzy w ciepłych słowach wyrażali się o „ jubilatce”. Orkiestra odznaczona została „Złotym Znakiem Związku” i „ Złotą Odznaką Chórów i Orkiestr”. Także wielu jej członków zostało odznaczonych Złotym, Srebrnym i Brązowym Medalem Za Zasługi dla Pożarnictwa oraz wyróżnionych dyplomami za działalność kulturalną przez Związek Chórów i Orkiestr. Po części oficjalnej nastąpiło odczytanie okolicznościowego referatu przez p. Ludwika Łacha, a później część artystyczna, w której wystąpiły m.in.: dzieci ze szkoły podstawowej, kapela ludowa „Odrzykoniacy”, zespół śpiewaczy „Odrzykonianki” oraz sama orkiestra dęta, która otrzymała gromkie brawa na stojąco. Następnie wszyscy udali się na stołówkę szkolną, gdzie zostali podjęci obiadem. Po obiedzie część gości udała się na zwiedzanie Muzeum Wsi. Na festynie strażacy i goście bawili się do białego rana.
