ZOSP RP jest ogólnopolskim, samorządnym, trwałym stowarzyszeniem, które zrzesza Ochotnicze Straże Pożarne i inne osoby prawne w celu reprezentowania ich interesów oraz propagowania i realizacji celów statutowych. Związek jest kontynuatorem chlubnych tradycji ruchu strażackiego wyrażających się w niesieniu bezinteresownej pomocy ludziom i służeniu Ojczyźnie. Związek wykonuje zadania o charakterze użyteczności publicznej w zakresie ochrony przeciwpożarowej, wspiera różnorodne formy pracy kulturalno-oświatowej, popularyzuje dorobek historyczny ruchu strażackiego, rozwija działalność artystyczną i sportową w Ochotniczych Strażach Pożarnych.

Pierwsze wzmianki o zorganizowanym ratownictwie ogniowym na ziemiach polskich pochodzą z okresu średniowiecza. Z biegiem stuleci władze miejskie przywiązywały, co raz więcej uwagi do wyposażania w sprzęt przeciwpożarowy i do prewencji. W latach sześćdziesiątych XIX wieku organizacje przeciwpożarowe powstały niezależnie we wszystkich zaborach:

„Bogu na chwałę, ludziom na pożytek”

To hasło na sztandarach ukazuje, że nie jest to zwyczajne działanie, to szlachetna służba od pokoleń - ludziom i Ojczyźnie.

W Galicji:
1860 - powstało Krajowe Towarzystwo Ubezpieczeń od Ognia, od swojego patrona św. Floriana zwane "Florianką",
1862 - początek akcji tworzenia pierwszych stowarzyszeń strażackich:
1865 - Kraków, Gródek, Tarnów,
1867 - Wadowice,
1868 - Lwów, Stanisławów,
1869 - Bochnia,
1871 - Brody, Przemyśl, Sambor, Żywiec,

1875 - we Lwowie powstał I Krajowy Zjazd Strażacki powołał Krajowy Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim. Rozwijała się działalność organizacyjna.

W Królestwie Polskim:
1864 - powstała OSP w Kaliszu,
1871 - powstała OSP w Częstochowie,
1881 - działa 27 organizacji strażackich
1915 - władze rosyjskie zatwierdziły ustawę Towarzystwa Świętego Floriana,
1916 - w Warszawie Ogólnokrajowy Zjazd Straży Ogniowych powołał Związek Floriański.

W zaborze pruskim:

1867 - powstał Prowincjonalny Śląsko-Poznański Związek Strażacki, który w 1893 roku przekształcił się w:

- Poznański Prowincjonalny Związek Straży Pożarnych,

- Prowincjonalny Związek Straży Pożarnych na Górnym Śląsku,

1880 - powstał Pomorski Związek Prowincjonalnych Straży Pożarnych.

W latach I wojny światowej:

Strażacy wszystkich zaborów walczyli o niepodległość w Polskiej Organizacji Wojskowej, w powstaniu wielkopolskim i w powstaniach śląskich.

W listopadzie 1918 r. – strażacy aktywnie uczestniczyli w rozbrajaniu garnizonów niemieckich i austriackich. Głównym inicjatorem zwołania I Ogólnopolskiego Zjazdu Delegatów Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej w Warszawie – był Bolesław Chomicz. W zjednoczeniu ruchu strażackiego widział on ważny element umocnienia państwa polskiego. Marzył o nowoczesnym kraju, który „być powinien wielkim zespołem obywateli, świadomych zadań swych i celów, przejętych myślą dobra powszechnego”. W dniach 8 i 9 września 1921 roku w Warszawie pod hasłem „W jedności siła” odbył się: I Ogólnokrajowy Zjazd Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej. Cel - to powstanie: Głównego Związku Straży Pożarnych RP jako centralnej organizacji jednoczącej poszczególne Związki Strażackie na ziemiach Polski. Do Głównego Związku Straży Pożarnych RP weszły: Związek Floriański, Małopolski, Wielkopolski, Pomorski, Cieszyński. Krakowski oraz wojewódzkie: Wileński, Lubelski, Nowogródzki, Łódzki, Białostocki, Kielecki i Warszawski.

Ochotnicze Straże Pożarne do 1920r. były zrzeszone w Prowincjonalnym Związku Straży Pożarnej Prowincji Poznańskiej. W dniu 11 stycznia 1920 roku na zjeździe delegatów straży pożarnych w Poznaniu powołano Wielkopolski Związek Straży Pożarnych. W latach 1920-1921 Wielkopolski Związek Straży Pożarnych, w 1922 roku powołano okręgi powiatowe związku, na czele okręgu szamotulskiego stanął Starosta Karpiński, ogniomistrzem rejonowym (obecnie komendant gminny) na obszar Wronki został Władysław Tomaszewski. W województwie wielkopolskim w 1926 roku były 33 okręgi związku. Okręgi związku straży działały pod kierunkiem i nadzorem Wielkopolskiego Związku Straży Pożarnych do 1933 roku. Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 listopada 1933 roku powołano Związek Straży Pożarnych RP (Dz.U.RP nr 102, poz.779), a w Monitorze Polskim nr 298, poz. 331 opublikowano statut związku, co zapewniło ujednolicenie organizacji ogniw związku w RP, w województwach ustanowiono Okręgi Wojewódzkie, a w powiatach Oddziały Powiatowe Związku.

Lata II wojny to walka na wszystkich frontach.

W grudniu 1939 roku utworzono strażacką organizację konspiracyjną "Skała", która w 1943 roku weszła w skład Korpusu Bezpieczeństwa.

W latach 1939-1945 tysiące strażaków poległo w szeregach Wojska Polskiego i organizacji podziemnych. W roku 1945 organizacja ochrony przeciwpożarowej była realizowana na podstawie ustawy z dnia 15 marca 1934 roku o ochronie przed pożarami i innymi klęskami (Dz.U.R.P.nr 41, poz.365), z godnie z ta ustawą zadania ochrony przeciwpożarowej spoczywały na zarządach gminnych i miejskich. 4 lutego 1950 roku wydano nową ustawę o ochronie przeciwpożarowej i jej organizacji (Dz.U.nr 6, poz.51), obowiązywała dodo 1960 roku. 13 kwietnia 1960 roku wydano ustawę o ochronie przeciwpożarowej (DZ.U.nr 20, poz. 120), która obowiązywała do 1975 roku. 12 czerwca 1975 roku wydano ustawę o ochronie przeciwpożarowej (DZ.U.nr 20, poz.106), która obowiązywała do 1991 roku. 24 sierpnia 1991 roku wydano ustawę o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U.nr 81, poz.351), która aktualnie obowiązuje.

W 1949 roku Rada Ministrów wydała rozporządzenie o rozwiązaniu Związku.

W grudniu 1956 roku Związek OSP został reaktywowany.

W kwietniu 1992 roku podczas IX Zjazdu Krajowego przyjęto nazwę Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej.

X Zjazd Krajowy Związku w czerwcu 1997 roku przyjął program działania na przełom tysiąclecia - lata 1997 - 2002, a Nadzwyczajny Zjazd Krajowy w październiku 1999 roku przyjął statut dostosowujący strukturę Związku do nowego podziału administracyjnego kraju.

Związek działa na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 roku – „Prawo o stowarzyszeniach” (Dz.U. Nr 20 poz. 104 ze zm.), ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 roku „O ochronie przeciwpożarowej” (Dz.U. Nr 81, poz. 351 ze zm.) oraz własnego statutu. Program Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej preferuje przede wszystkim aktywną i skuteczną pomoc w wypełnianiu przez OSP ich społecznej roli - zgodnie z przesłaniem Bolesława Chomicza - pierwszego prezesa odrodzonego Związku.

II Zjazd Oddziału Powiatowego ZOSP RP w Szamotułach

W dniu 22 kwietnia 2006r., odbył się Zjazd Oddziału Powiatowego ZOSP RP w Szamotułach, w Sękowie, Zjazd otworzył Prezes Zarządu Oddziału Powiatowego ZOSP RP w Szamotułach dh.Wiesław Włodarczak, powitał zaproszonych gości Wielkopolskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP nadbrygadiera Ryszarda Kamińskiego, Dyrekotora Oddziału Wojewódzkiego ZOSP RP w Poznaniu dh.Andrzeja Jankowskiego, Starostę Powiatu Szamotulskiego Paweła Kowzana, Komendanta Powiatowego PSP w Szamotułach st.bryg.Michała Ziemskiego, Ks.Kan. Andrzeja Grabańskiego. Następnie wybrano Przewodniczącego Zjazdu dh.Stefana Kaszkowiaka i sekretarza obrad dh.Marka Jakubowskiego. Powołano komisje zjazdowe: mandatową, wyborczą oraz uchwał i wniosków w następujących składach: Komisja mandatowa: Henryk Greczka, Grzegorz Hoffa, Marek Kaczmarek; Komisja wyborcza: Marian Matuszak, Bogusław Grzybek, Marek Magdziński; Komisja uchwał i wniosków: Stanisław Jarząb, Stanisław Kłos, Józef Śmigielski. Prezes Zarządu Oddziału Powiatowego Druh Wiesław Włodarczak złożył sprawozdanie z działalności Zarządu Oddziału Powiatowego Związku, sprawozdanie uzupełnił Komendant Powiatowy PSP w Szamotułach st.bryg.Michał Ziemski. Druh Stanisław Kłos złożył sprawozdanie z działalności Komisji Rewizyjnej Oddziału Powiatowego Związku i postawił wniosek o udzielenie absolutorium ustępującemu zarządowi oddziału powiatowego Związku. Następnie Zjazd udzielił absolutorium ustępującemu Zarządowi Oddziału Powiatowego ZOSP RP w Szamotułach oraz powołał nowy Zarząd, który ukonstytuował się następująco: Prezes dh.Wiesław Włodarczak, Wiceprezes dh.Stefan Kaszkowiak, Wiceprezes dh.Wojciech Dukat, Sekretarz dh.Marek Jakubowski, Skarbnik dh.Kazimierz Tomaszyk, Członek Prezydium dh.Michał Ziemski i dh.Paweł Kowzan, dh.Zbigniew Wleklak, Członek Zarządu dh.Marian Zaglaniczny, dh.Leszek Chojnacki, dh.Zenon Pawlaczyk, dh.Mieczysław Coda, dh.Feliks Burdajewicz, dh.Tadeusz Kaźmierczak, dh.Ryszard Woźniak, dh.Jarosław Łuczak, dh.Andrzej Liszkowski. Zjazd powołał również Komisję Rewizyjną Oddziału Powiatowego ZOSP RP w składzie dh.Stanisław Kłos, dh.Henryk Greczka, dh.Roman Cichy. Zjazd wybrał delegatów na Zjazd Oddziału Wojewódzkiego ZOSP RP dh.Paweła Kowzana, dh.Marka Wendta, dh.Henryka Jóźwiakowskiego. Przedstawicielem Oddziału Powiatowego do Zarządu Oddziału Wojewódzkiego został wybrany dh.Wiesław Włodarczak.

III Zjazd Powiatowy ZOSP RP w Szamotułach

W dniu 1 października 2011 roku, odbył się III Zjazd Powiatowy ZOSP RP w Szamotułach. W zjeździe uczestniczyli delegaci ze wszystkich gmin powiatu szamotulskiego i przedstawiciele Zarządów Gminnych i MG ZOSP RP, wybrani na zjazdach w poszczególnych gminach. Zjazd otworzył i powitał zaproszonych gości, w imieniu Prezesa ZOP ZOSP RP w Szamotułach dh Wiesława Włodarczaka, dh Marek Jakubowski sekretarz ZOP. W zjeździe uczestniczył Prezes ZOW ZOSP RP w Poznaniu dh Stefan Mikołajczak. Na przewodniczącego zjazdu wybrano dh Marka Wendta, który dalej poprowadził obrady. Na początku zjazdu odznaczono Medalem im.Bolesława Chomicza dh Michała Ziemskiego, byłego Komendanta Powiatowego PSP w Szamotułach, w uznaniu jego wkładu w rozwój OSP na terenie powiatu szamotulskiego. Wręczenia odznaczenia dokonał dh Stefan Mikołajczak w asyście dh Stefana Kaszkowiaka. Sprawozdanie z działalności, ustępującego ZOP ZPSP RP w Szamotułach, złożył dh Marek Jakubowski. Sprawozdanie Komisji Rewizyjnej złożył dh Marek Wendt. Na wniosek Komisji Rewizyjnej Zjazd udzielił absolutorium ustępującemu ZOP. Zatwierdzono skład nowego Zarządu. Następnie nastąpiła przerwa w obradach na ukonstytuowanie się nowego Zarządu. Zarząd ukonstytuował się następująco: Prezes dh Ireneusz Wojciech Dukat, Wiceprezes dh Stefan Kaszkowiak, dh Ryszard Woźniak, sekretarz dh Krzysztof Jopp, skarbnik dh Zenon Pawlaczyk, członek prezydium dh Albert Kłaczkiewicz, dh Zbigniew Wleklak, dh Feliks Burdajewicz, dh Marian Zaglaniczny, członek Zarządu dh Leszek Chojnacki, dh Andrzej Liszkowski, dh Mieczysław Coda, dh Grzegorz Hoffa, dh Jarosław Łuczak, dh Paweł Kowzan. Przedstawicielem ZOP do ZOW został dh Ireneusz Wojciech Dukat. Przewodniczącym Komisji Rewizyjnej dh Marek Wendt, członkowie dh Robert Rusinek, dh Paweł Kahl, dh Henryk Jóźwiak, dh Marek Kalinowski.